İYİ Parti’nin, “Depremzedelere destek ödemelerinin ivedilikle ve tam anlamıyla uygulamaya konulması" için genel görüşme açılması önerisi, TBMM Genel Kurulu’nda AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. İYİ Parti Gaziantep Milletvekili İmam Hüseyin Filiz, “Sistem oluşturulamamış ve veriler tam olarak değerlendirilememekte ve koordinasyonsuzluk devam etmektedir. Bu kadar karmaşıklık yerine acil ihtiyaçların karşılanması için 10 bin TL destek, deprem travmasını yaşayan ailelerin evlerindeki hasarlara bakılmaksızın hiçbir ayrım yapılmadan her aileye verilmeliydi” dedi.
İYİ Parti, “6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli depremden etkilenen vatandaşların günlük hayatlarına dönmelerini kolaylaştırmak, gelecek kaygılarını giderip planlama yapmalarını kolaylaştırmak ve bir nebze acılarını hafifletmek amacıyla yapılacak olan destek ödemelerinin kamuoyuna netlikle ifade edilmesi, açıklanan desteklerin ivedilikle ve tam anlamıyla uygulamaya konulması” amacıyla TBMM'de genel görüşme açılması için grup önerisi getirdi.
İYİ Parti’nin grup önerisi AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla reddedildi.
İYİ Parti Gaziantep Milletvekili İmam Hüseyin Filiz, “Sistem oluşturulamamış ve veriler tam olarak değerlendirilememekte ve koordinasyonsuzluk devam etmektedir. Bu kadar karmaşıklık yerine acil ihtiyaçların karşılanması için 10 bin TL destek, deprem travmasını yaşayan ailelerin evlerindeki hasarlara bakılmaksızın hiçbir ayrım yapılmadan her aileye verilmeliydi” dedi.
Filiz şunları söyledi:
“11 İLİMİZİ ETKİLEYEN DEPREMLER SONUÇLARI İTİBARİYLE FELAKETE DÖNÜŞMÜŞ VE KAPANMASI GÜÇ YARALAR AÇMIŞTIR”
“11 ilimizi etkileyen depremler sonuçları itibariyle felakete dönüşmüş ve kapanması güç yaralar açmıştır. 14 Şubat’ta kabine toplantısı sonrasında Sayın Cumhurbaşkanı, depreme maruz kalan her aileye hane başına 10 bin TL ödeme yapılacağını, ailelerini deprem bölgesindeki illere kendi imkanlarıyla götürenlerin yakıt masrafının karşılanacağını, depremde hayatını kaybedenlerin yakınlarına 100 bin TL nakdi yardım yapılacağını, oturulamaz halde olan binalardaki vatandaşlara 15 bin TL taşınma, 3 bin ila 5 bin TL arasında kira yardımı yapılacağını açıklamıştı.
Ayrıca 22 Şubat’ta Hatay’da İçişleri Bakanı Soylu, eşya almak için ağır hasarlı evlere girişin yasaklandığını, AFAD ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın birlikte eşya yardımı yapacaklarını 2-3 gün sonra da eşya yardımı miktarlarının açıklanacağını söylemişti. Ancak bu konuya ilişkin detaylar henüz açıklanmamıştır.
“TARAFIMIZA İLETİLEN BİLGİLER DESTEK ÖDEMELERİ KONUSUNDA BİR KARMAŞA YAŞANDIĞINI GÖSTERMEKTEDİR”
Depremden zarar gören vatandaşlarımızdan tarafımıza iletilen bilgiler destek ödemeleri konusunda bir karmaşa yaşandığını göstermektedir. Depremin ilk haftasında CSB ve AFAD hasar tespiti yaptığı binalardaki konut sahiplerinin hesaplarına başvuru şartı aramadan 10 bin TL yardımı aktarmıştır ama AFAD’ın ‘hasarsız’ diye kaydettiği binalara, ‘hasarlı’ diye itiraz eden konut sahiplerinin dilekçeleri beklemede kalmış ve hala sonuçlanmamıştır. Hasarsızdır raporuna dilekçeyle itiraz eden bir apartman yöneticisi bir aydan beri gelenin gidenin olmadığını dile getiriyor.
Hasar tespiti sırasında binalarda bulunmayanlar için ise hasar tespiti yapılamayan bina ve konut listelerini valilikler kaymakamlıklar aracılığıyla muhtarlara ileteceğini belirtmiş ancak muhtarlara sorulduğunda böyle bir listenin gelmediği anlaşılıyor. Depremzedelerin kafası karma karışık. Bu hengamede konutu hasarsız olduğu halde 10 bin TL destek ödemesini almış vatandaşlarımız bulunduğu gibi; binası tamamen yıkıldığı ya da az hasarlı olduğu halde bu desteği alamamış vatandaşlarımız da bulunmaktadır.
“HASAR TESPİTLERİNİN GÖZLE DEĞİL, BİLİMSEL METOTLARLA YAPILMASI GEREKTİĞİNİ HATIRLATMAK İSTİYORUM”
Nurdağılı vatandaşlarımız hasar tespiti yapmaya gelen AFAD mühendislerinin çoğunun yeni mezun gençlerden oluştuğunu, tecrübesiz olduklarını, gözle hasar tespiti yaptıklarını ve hatta hasarlı binaların adreslerini şaşırarak kayıtlarını birbirlerine karıştırmış olabileceklerini söylüyorlar. Hasar tespitlerinin gözle değil, bilimsel metotlarla yapılması gerektiğini hatırlatmak istiyorum.
Sistem oluşturulamamış ve veriler tam olarak değerlendirilememekte ve koordinasyonsuzluk devam etmektedir. Bu kadar karmaşıklık yerine acil ihtiyaçların karşılanması için 10 bin TL destek, deprem travmasını yaşayan ailelerin evlerindeki hasarlara bakılmaksızın hiçbir ayrım yapılmadan her aileye verilmeliydi. Çünkü vatandaşlarımız tümüyle mağdur oldu. Susuz kaldı, ekmeksiz kaldı, çadır bulamadı, soğukta dışarıda kaldı. Bazıları göç ettiler, her biri benzer travmaları yaşadı. Her aileye yardım verilseydi, devletin sıcak eli herkese dokunurdu.
“DEPREMZEDE VATANDAŞLARIMIZ KİRA DESTEK ÖDEMELERİNİ ALIP ALAMAYACAKLARI KONUSUNDA DA ENDİŞELİLER”
Ödenmeye başlandığı açıklanan 15 bin TL taşınma desteğinin hangi sıralamayla ve yöntemle yapıldığı da açıklanmamıştır. Mesela Türkoğlu’nda aynı sokakta evleri yıkılan depremzedelerden birine 15 bin TL taşınma yardımı yapılırken, komşusu başvurmasına rağmen 20 günden beri ne kira ne de taşınma yardımı alamamış. Yine yakınları vefat eden acılı aileler için 100 bin TL destek ödemesinin ne zaman ve ne şekilde yapılacağı açıklanmamıştır. Ayrıca yakıt masraflarının ödeneceği vaadine karşılık kendi imkanlarıyla şehir dışına giden aileler söz verilen ödemeyi alamamışlardır. Depremzede vatandaşlarımız kira destek ödemelerini alıp alamayacakları konusunda da endişeliler.
Kendi memleketinde ailesiyle birlikte deprem travmasını her türlü mağduriyeti yaşamasına rağmen; ikameti başka bir şehirde olan bazı aileler depremzedelere yapılan destekten faydalanamıyorlar. Kendi evleri yıkılması ya da ağır hasarlı olmasına rağmen, hiçbir yardım alamamışlar. Hiçbir yetkili de sorunu çözmeye yanaşmamıştır. Acılı vatandaşlarımız yaralarının sarılmasını beklerken hangi ödeme için ne zaman, nereye başvuracakları konusunda da yeterli derecede bilgi sahibi olamadıklarından dolayı geleceklerine kaygıyla bakmaktadırlar. Özellikle depremden sonra başka şehre giden ve evleri ağır hasarlı olan vatandaşlarımız kara kara düşünmektedir.”
“İKTİDAR DEPREMDEN ETKİLENEN EVİNİ, İŞİNİ, GELECEĞİNİ KAYBETMİŞ İNSANLARA DA YARDIM ELİNİ UZATMAMIŞTIR”
İYİ Parti’nin grup önerisi üzerine söz alan HDP Bitlis Milletvekili Mahmut Celadet Gaydalı da şunları kaydetti:
“Kahramanmaraş merkezli meydana gelen deprem sonucunda maalesef on binlerce insan enkaz altında kurtulmayı beklerken; trajik bir biçimde yaşamını yitirmiştir. Enkaz altında yardım bekleyenlere ulaşamayan iktidar depremden etkilenen evini, işini, geleceğini kaybetmiş insanlara da yardım elini uzatmamıştır. Bütün devlet imkanlarını elinde bulunduran AKP iktidarının tüm devlet kaynaklarıyla sahada hayatta kalanların sorunlarına yönelik olarak acılarını dindirmese bile en azından hayatlarına devam edebilmelerini sağlayacak desteklemeler yapmasını beklerken bu bile başarılamamıştır.
İnsanların öncelikli olarak kalacak bir yere, yiyecek yemeğe, temizlik malzemelerine, çadıra, konteynerlere ihtiyacı var. Bunlar öncelikli olmakla beraber diğer bir gerçeklik ise insanların ekonomik desteğe olan ihtiyaçlarıdır. İş yerlerini, ekmek kapılarını, evlerini kaybetmiş milyonlarca insandan bahsediyoruz. İktidar ise evlerin hasar durumuna göre hane başı 10 bin lira ödeme yapacağını belirtti. Yani evi hasarlı olmayan vatandaş bu destekten yararlanamayacak. Örneğin Hatay’da, Adıyaman’da, Maraş ve Malatya’da depremler hala devam ederken onlarca komşusunun, akrabasının, yakınını yitirip gittiğini görmüş vatandaştan beklentiniz evi hasarlı olmadığı için gidip evine oturması mı?
“DEPREMİ HİSSEDEN MERSİN’DE BİLE EN DÜŞÜK KİRA 10 BİN LİRA OLMUŞ”
Kira yardımı olarak açıklanan 2 ila 5 bin liraya kiralık ev bulmak mümkün mü? Depremi hisseden Mersin’de bile en düşük kira 10 bin lira olmuş. Diğer yandan herkes bu desteklerden faydalanamıyor. ‘İkametgaha göre’ diye bir saçmalık çıkartmışsınız. Depremden önce Maraş’ta yaşayan biri ikametgahını başka bir yere taşıdıysa evini, işini kaybetse dahi bir yardım ödemesi alamıyor. Bu paraların insanların acıları dindirmesi mümkün değil. Acıları dindiremediği gibi hem ödeneceği taahhüt edilen rakamların insanların ihtiyaçlarını karşılayamaması hem de taahhüt edilen paranın ödenmesi hususunda ciddi sorunlar var. Biz öyle ‘Evi hasarsız, para alamasın; evi hasarlı, parayı alsın’ ayrımı yapmıyoruz. 11 ilin tamamında hane başı herkese ödemeler yapılması gerekmektedir.
İnsanların hayatları olağana, normale dönünceye kadar bu desteklere devam etmeniz gerekir. Pandemide bu halkın yanında değildiniz, ekonomik krizde bu halkın yanında değildiniz, bari depremde bu halkın yanında doğru dürüst durun da seçimlerde gidip oy istemeye yüzünüz olsun.”
“ÜZERİNDEN TAM OTUZ YEDİ GÜN GEÇTİ, YARALARIN HIZLA SARILMASI GEREKİYOR”
CHP Grubu adına söz alan Çanakkale Milletvekili Özgür Ceylan ise şunları söyledi:
“Depremin birinci günü, akşam saatlerinde ilk olarak Osmaniye'ye ulaştım; Osmaniye'de karşılaştığım manzara tam bir kaos hâliydi, evi barkı yıkayan insanların yardım çığlıkları, kendini can havliyle dışarı atabilen ve kurtulan vatandaşlarımızın el yordamıyla enkaz altındaki eşine, dostuna ulaşma çabasına ve çaresizce haykırışlarına tanıklık ettim. İkinci gün, akşam üzeri Kahramanmaraş'a geçtim ve aynı çaresizliğe ve yıkımın daha büyüğüne orada da tanık oldum. Aradan geçen otuz yedi günlük zaman zarfında, yaklaşık yirmi gün, Adana, Osmaniye, Maraş ve Malatya'da bulundum, insanımızın cenazesini kefensiz defnedişine de tanık oldum, çaresizlikten haykırışlarına da. Bir tanıklığım da tek adam rejiminin bütün hücrelerine kadar koca Türkiye Cumhuriyeti devletini felç ettiğine dairdi maalesef. Deprem bölgesindeki yurttaşlarımız bu tanıklığın bedelini canlarıyla ödediler.
Üzerinden tam otuz yedi gün geçti, yaraların hızla sarılması gerekiyor. Depremden etkilenen her haneye 10 bin lira ödenecekti, oturulamaz hâldeki binalarda ikamet edenlere 15 bin lira taşınma yardımı yapılacaktı. Hayatını kaybedenlerin yakınlarına 100 bin lira ödenecekti. Konteyner kentler dışında kalacak ev sahiplerine 5 bin, kiracı olanlara da 3 bin lira kira yardımı yapılacaktı. Ailelerini deprem bölgesi dışındaki illere kendi araçlarıyla götürenlerin yakıt masrafı karşılanacaktı. ‘Cek’, ‘Cak’la biten vaatlerle bu işler yürümüyor hem deprem bölgesindeki hem de Türkiye'nin dört bir tarafına gitmek zorunda kalan depremzedelerimizden öğreniyoruz ki vatandaşlarımızın yüzde 80’i henüz bu yardımlara ulaşamadılar.
“NE ZAMAN ÖDENECEK BU YARDIMLAR?”
Çanakkale’mizde de 7 bin 123 depremzedemiz mevcut. Ne zaman ödenecek bu yardımlar? Hesabına destek ödemeleri yatan ile yatmayan arasındaki kriteriniz nedir? Allah aşkına bir işi de düzgün şekilde yapamayacak mısınız? Yakınlarını kaybeden ailelerde bahsi geçen yardımlar ailede hangi bireyin hesabına yatırılıyor? Henüz veraset ilamı çıkaramamış olan binlerce insan mağdur, bu sorunu nasıl çözeceksiniz? Hâlen deprem bölgesinde yurttaşlarımızın çadır, konteyner, duş, tuvalet gibi temel gereksinmelerde eksikleri devam etmekte, salgın hastalık riski her gün artmakta; hâl böyleyken birileri yangından mal kaçırırcasına konut ihalesi telaşındalar. Henüz zemin etütleri dahi yapılmamışken hangi yandaşa, nasıl ihale veririm telaşı içerisindeler. Gerçekten söyleyecek söz bulamıyorum.”
