TAMER ARDA ERŞİN
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” isimli kitabında Birleşmiş Milletler’in (BM) meşruiyet krizi yaşadığını belirterek, “Üye sayısı bugün 193’e ulaşmış BM’nin meşru görülme oranı oldukça düşüktür. Gene Kurul’da yapılan tartışmalar bağlamında dikkatli bir şekilde incelenirse, ülkelerin yüzde 73’ünün BM’ye yönelik olumsuz bir bakış açısına sahip olduğu görülebilir” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” isimli kitabında yayımlandı. Erdoğan kitapta, “BM’nin Meşruiyet Sorunu” başlığı altında BM’yi eleştirdi. Erdoğan, BM’nin en önemli sorunlarından birinin meşruiyet sorunu olduğunu kaydederek, şu değerlendirmede bulundu:
“Kurulduğu yıllarda ortaya koyduğu çerçevenin dışına taşan BM Güvenlik Konseyi özellikle üye devletlerin egemenlik yetkilerinin aşımı konusunda birçok karara imza atmıştır. Haddizatında amacı çatışmayı önlemek, barışı sağlamak ve küresel istikrarı tesis etmek olan BM'nin hangi durumlarda diğer devletlerin egemenlik yetkilerini ortadan kaldıracak ölçüde müdahalede bulunacağı oldukça karmaşık bir mesele hâline dönüşmüştür.”
IRAK İŞGALİNİ ELEŞTİRDİ
Erdoğan BM’yi eleştirirken ABD’nin Irak’ı işgaline de değindi. 2003 yılında Türkiye’nin Irak’a asker göndermesini destekleyen ve 2016 yaptığı açıklamada muhalefetin oylarıyla engellenen tezkereyi eleştiren Erdoğan, “1 Mart tezkeresi ilk anda kabul edilip Türkiye, Irak’ta olsaydı, Irak’ın durum böyle olmazdı. 1 Mart tezkeresi ilk anda geçseydi, Türkiye masada olacaktı” demişti. Erdoğan kitapta bu görüşünün tam tersi yönde değerlendirmede bulanarak, BM’yi ve ABD’ye yönelik şunları kaydetti:
“Örneğin 2003 yılındaki Irak müdahalesinde BM Güvenlik Konseyi Irak'ın kitle imha silahlarına sahip olduğuna ve terörizmi desteklediğine dair Amerikan yönetiminin iddialarını inandırıcı bulmamıştır. Ancak BM kararını hiçe sayarak Irak'a müdahalede bulunan ABD'ye yönelik bu davranışını sorgulayan bir mekanizma BM tarafından geliştirilememiştir. Benzer bir durum, terör, insani müdahale ve konusunda da geçerlidir. Hangi durumlarda insanî müdahale bulunacağına yönelik objektif kriterler söz konusu olsa da BM ve Güvenlik Konseyi'nin insanî müdahale pratiklerini uygulaması pek mümkün olmamıştır.”
Erdoğan BM’nin meşruiyet krizi yaşadığına ilişkin iddiasını savunurken ise oran vererek, şunları kaydetti:
“Meşruiyet sorununun birçok nedeni bulunmaktadır. Temel sorun Güvenlik Konseyi'nin BM'nin kurucu felsefesinin merkezine yerleştirilmiş olmasıdır. Üye sayısı bugün 193'e ulaşmış BM'nin meşru görülme oranı oldukça düşüktür. Genel Kurul'da yapılan tartışmalar bağlamında dikkatli bir şekilde incelenirse, ülkelerin yüzde 73’ünün BM'ye yönelik olumsuz bir bakış açısına sahip olduğu görülebilir. Zayıfı korumak yerine güçlünün, sırf sesi daha fazla çıkıyor diye haklı görüldüğü bir sistemin meşru olması mümkün olabilir mi? Aldığı kararların meşruiyetinin bu denli sorgulandığı bir BM adaleti sağlayabilir mi? Genel Kurul'un neredeyse tamamının aldığı kararların aksine sırf en güçlüler arzu etti diye bir milletin kaderine müdahale edilebilir mi?”
