DAVUT GÜLEÇ
Kayseri'de pastırma ve sucuk üreticisi daha önce kilo ile satılan pastırmanın daha sonra gramla, şimdi de dilimle satılmaya başlandığını aktardı. Sucuk ise parmak hesabı ile satılıyor. Ayakta kalmak için kâr oranını düşürmeye hazırlanan esnaf, "Ya fiyatları geriye çekeceğiz biz kârımızdan fedakarlık yapacağız veya ürticilerin bize yardım etmesini bekleyeceğiz. Aylık maaşı 100 bin lira, 50 bin lira, 80 bin lira arasında değişen siyasilerin, yöneticilerin de fedakarlık yapmasını bekliyoruz" dedi.
Kayseri pastırma ve sucuğu, TL'deki değer kaybı ve girdi maliyetlerinin artması ile fiyatları ile satıcıları düşündürmeye başladı. Kaliteli pastırmanın fiyatı 280 TL'yi, sucuk 125 TL'yi buldu. Kilodan grama düşen pastırmayı vatandaş artık dilimle, sucuğu da parmak hesabı alırken, pastırmanın çemenini toplayanlar arttı. Kayseri’nin Cumhuriyet meydanına yakın, çarşı girişinde yaklaşık 30 yıldır pastırma ve sucuk satan Mustafa Tokluman, pastırmanın ince diliminin 2,5-3 liraya satıldığını aktardı.
"YILDA YÜZDE 10 ZAM GELİRKEN ŞİMDİ YÜZDE 50 ZAM GÖRDÜ"
Tokluman şunları söyledi:
"Takriben 30 yıldır bu işi yapıyoruz. Bu kadar da yükseldiği hiçbir zaman olmadı. Yılda bir defa iki defa zam gelirdi ama gelen zamlar yüzde 10, yüzde 8-9 gibi olurdu. Maalesef şu anda yüzde 50’ye yakın bir fiyat geçişi oldu. Pastırmada hammadde et fakat ete çok ciddi bir zam gelmedi. Diğer girdiler de fevkalade zamlandığı için yaklaşık yüzde 30-40 gibi hem etin fiyatı değişti işlem gören pastırmanın fiyatı da haliyle artmış oldu.
"DİLİMLE ALANLAR ÇOĞALDI"
Her zaman dediğimiz gibi sırt ve antrikot pastırma etin en yumuşak, en lezzetli kısmı. 240 ila 280 lira arasında değişmekte. Evvelden kilo kilo gidiyordu. Daha sonra 250-300 gram şeklinde. Maalesef son bir aydaki oynamalardan kaynaklı insanlar 10 dilim ver, 5 dilim ver, 20 dilim ver şeklinde dilime dönmüş durumda.
Dilimle satışımız olmadı bugüne kadar. İnsanların alım gücünün bu şekilde aciz olduğu taban yaptığı hiçbir dönem olmadı. 2021’in sonu itibariyle insanlar artık sucukta parmak parmak alıma döndü. Evindeki horanta kaç kişi 5 kişi, abi bana şuradan 5’er dilim 3’er dilim pastırma ver diyecek kadar insanların alım gücü düştü.
"VATANDAŞ KISIK SESLE SÖYLÜYOR"
Utanarak diyor. İçeride eğer biz 2 kilo, 3 kilo, 5 kilo satış yaptığımız anda içeri bir vatandaş gelip de çocuğu ile birlikte abi şuradan bize en ucuzundan pastırma ver. 10 dilim, 15 dilim, 20 dilim dediği vakit bunu da kısık sesle söylüyor haliyle rencide olmamak için. İçerideki de onu rencide etmemek için o anda susuyor. Şuraya gün içinde gelseniz 12 saatinizi ayırsanız pastırmanın çemenini dahi isteyen vatandaşlarımız var şu anda. Üzerinden alınan çemeni dahi abi verseniz de eve götürsek diyen vatandaş çok.
"UCUZLUĞA BAKILIYOR"
Tabi her sektörde olduğu gibi pastırmanın daha ucuzu var mı diyen tüketici de var. Onlara da biz 200 liranın altında seyreden 150 liradan başlayan 200 lira arasında seyreden seçme dediğimiz, bacak dediğimiz, but dediğimiz pastırmalardan veriyoruz. Sucukta da bu et oranına göre yansır. Birinci sınıf sucuk şu anda 100 lira ile 125 lira arasında değişmekte. 100 liranın altında da kısmen kelle eti karışık olan sucuklar mevcut.
"CEBİNDE DÖVİZİ OLAN BOZDURUP GIDA ALMIYOR"
Hediyelikler tabi azalmış durumda. Bu mevsimde fevkalade biz hediyelik yapardık. Ama son bir aydır kışın da gelmesiyle maalesef hediyelik oranları da düşmüş durumda. Son 3 gündür fevkalade sakin. Bu döviz bazlı oynamalardan kaynaklanan hareketlilik tüketiciyi de haliyle rahatsız ediyor. Cebinde dövizi olan, evinde dövizi olan insanlar bozdurup bunu herhangi bir gıdaya veya yiyeceğe, giyeceğe yatırmıyorlar. Çok sakin şu an piyasalar.
"KENDİ SİYASİ KARİYERLERİNİN PEŞİNDELER"
Bu tür problemler yaşanırken maalesef ülkeyi yönetenler, yönetmeye çalışanlar veya muhalefet olan insanlar kendi siyasi kariyerlerinin peşindeler. Bu da haliyle bizi üzüyor. Geçmiş yıllarda da bunun çok örneğini görmekle birlikte onlara tavsiyemiz şu; onlar kendi aralarında çekişmeleri sürerken siyasi çekişmeler maalesef halkın tabanı bu kahrı, bu eziyeti, bu cefayı çekiyor. Mümkün mertebe kendi aralarındaki diyalog iyi olacak olursa bu tabana da fiyatlara da, ekonomiye de olumlu şekilde yansıyor.
Biz toplantı yaptık kendi içimizde. Ya fiyatları geriye çekeceğiz biz, firma olarak, satış noktası olarak, kişi olarak ya da bütün sektörlerin başına geldiği gibi belki 3 aydan, belki 4 aydan belki 1 yıldan maalesef kapatma sürecine girecek. Bu çıkmaz işin içerisinden fiyatların yükseldiği dönemde ne yapacağımızı şaşırdık. Vatandaş olarak, bir küçük esnaf olarak bunu şu şekilde aşmayı düşünüyoruz. Ya fiyatları geriye çekeceğiz biz kârımızdan fedakarlık yapacağız veya ürticilerin bize yardım etmesini bekleyeceğiz.
"FİYATLARI GERİ ÇEKMEYİ DÜŞÜNÜYORUZ"
Maalesef asgari ücret 2800 lira. Tabanla tavan arasında çok ciddi fark var. Biraz ekonomik durumu güçlü olan insanlara istinaden satış yapıyoruz. Aradaki uçurum artınca bu da maalesef fiyatlara yansıyacak, satışa yansıyacak. Buna da biz kendi fedakarlığımızdan fiyatları geriye çekmeyi düşünüyoruz.
SİYASİLERE 'FEDAKARLIK YAPIN' ÇAĞRISI
Ama biz de bizi yöneten, idare eden siyasilerin de fedakarlık yapmasını bekliyoruz. Aylık maaşı 100 bin lira, 50 bin lira, 80 bin lira arasında değişen siyasilerin, yöneticilerin de fedakarlık yapmasını bekliyoruz. Tabi bu fedakarlık nasıl olur onu da bilemiyorum. Ama önümüzdeki süreç fevkalade durgun geçeceğe benziyor. Sigorta veya elektrikten, doğalgazdan kaynaklanan bir fedakarlık bekliyoruz idarecilerden."
GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ
İşyeri dıştan ve içten görüntü
Pastırma-sucuk ve fiyatları
Pastırmanın dilimlenmesi
Bir dilim pastırmanın tartılması ve fiyatını söylemesi
Mustafa Tokluman’ın sözleri