Yozgat’ın Yenifakılı ilçesinde yaşayan Kırgız Türkleri, belediyenin verdiği destekle kurdukları ‘Kırgız Kültür Çarşı’nda halı dokuma geleneğini sürdürüyor. 37 yıl önce Türkiye’de göç eden Kırgızlar, besi hayvanlarının arka bacaklarında bulunan dört yüzlü kemikler ile oynadıkları ‘aşık oyunu’ geleneğini de hâlâ yaşatıyor.
Afganistan’ın Pamir Yaylası’ndan 37 yıl önce göç ederek Van’ın Erciş ilçesi Ulupamir köyüne yerleşen Kırgız Türklerinden bir kısmı, 2018 yılında Yozgat’ın Yenifakılı ilçesine göç etti. Yenifakılı ilçesindeki 32 ailenin fertleri bir yandan üretim yaparak geçimlerini sağlamaya çalışırlarken bir yandan da geleneklerini yaşatmak için uğraş veriyor.
Yenifakılı Belediyesi’nin verdiği destek ile Yenifakılı Kırgız Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği öncülüğünde hazırlanan proje kapsamında; terzilik, at eyeri, mesh ayakkabı, halı dokuma gibi ürünlerin üretilmesi ve sosyal faaliyetlerin yapılabilmesi amacıyla ‘Kırgız Kültür Çarşısı’ kuruldu. Tesisteki halı tezgâhlarında dokumacılık geleneği sürdürülmeye çalışılırken genç kızlara yönelik dokumacılık kursu açıldı. İlçede yaşayan Kırgız Türkleri, oluşturdukları alanda, besi hayvanlarının arka bacaklarında bulunan dört yüzlü kemikler ile oynadıkları ‘aşık oyunu’ geleneğini sürdürüp spor yapıyor.
"HEM ÖĞRETİP HEM ÜRETİYORUZ"
Yenifakılı Kırgızlar Sosyal Yardımlaşma Derneği Başkanı Gencekul Timur, "Yenifakılı’da ikamet etmekteyiz. Burada 35 Kırgız aile Türkiye'ye giriş yaptık. Burada şu an halı kursumuzda hem üretime katkı sağlamak hem yöresel eski halılarımızı gençlerimize öğreterek üretime ve aile bütçesine destek amacıyla bu halı kursunu işlemekteyiz. Şu an 10 tezgâhımız var, 30 tane kapasitemiz var. Halk Eğitim ve dernek olarak ortaklaşa faaliyet başlattık" dedi.
Yenifakılı Halk Eğitim Merkezi’nde görevli usta öğretici Hatice Bildirici de "Kusurumuzda yün halı yapıyoruz, Isparta halısı yapıyoruz, gelir kaynağı olsun diye öğretiyoruz. Türk dokumacılığını hayata geçiriyoruz. Gelir kaynağı olarak hem üretimde bulunuyorlar hem de halı öğreniyorlar. Özel şirketler bize her şeyini temin ediliyor, el emeklerini veriyor" diye konuştu.
AŞIK OYUNU GELENEĞİ SÜRDÜRÜLÜYOR
Kırgız Türkleri arasında büyük ilgi gören aşık oyunu, besi hayvanlarının diz kısmında bulunan dört yüze sahip kare şeklinde kemikle oynanıyor. Tarihi bir Türk oyunu olan aşık oyununda aşık kemikleri, yere çizilen bir dairenin ortasına diziliyor. Daha sonra oyuncular, içine kurşun doldurulmuş, ‘enek’ adını verdikleri, büyükbaş hayvanların diz kısmından çıkardıkları kemiklerle rakibin daire içine bıraktığı kemikleri hedef alarak atış yapıyor. Aşıklardan bir veya birkaçını daire dışına çıkarmaya çalışan atıcılar, daireden dışarı çıkan aşıkların sahibi oluyor. Dışarı çıkaramama veya ıska geçme durumunda ise oyun sırası diğer oyuncuya geçiyor.
"BİZİM ESKİ ATALARIMIZIN, BABALARIMIZIN OYNADIĞI OYUN"
Atalarından kalma oyunu Yozgat’ın Yenifakılı ilçesinde de sürdürmeye çalıştıklarına vurgu yapan Gencekul Timur, şunları söyledi:
"Burada aşık oyunu oynanıyor. Bizim atalarımızın, babalarımızın oynadığı oyun. Eskiden savaş taktiği olarak kullanıyorlarmış. Ondan sonra silah falan icat olduktan sonra bunu oyun şekline çevirmişler. Bu, aynı futbol takımı gibi, futbol maçı gibi iki takım şeklinde oynanıyor ve 9 çeşit oynama şekli vardır. Bunu oynayan kişiler, bedenen, vücudunun her tarafı hareket ettiği için spor yapmış oluyorlar. Kültürümüzü devam ettiriyoruz. Yani oynama şeklimizi devam ettiriyoruz. Bunlar, kemiklerden oluyor. Aynı zamanda süs eşyası olarak arabalara, evlere süs olarak hediye şeklinde de üretim yapılıyor. Aynı zamanda oyun şeklinde de oynanıyor yani."