Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK), işletmelerdeki Güneş Enerji Santralleri'ne (GES) yönelik yeni düzenlemesi sanayicinin tepkisini çekti.ELİF DİDEM DANACIOĞLU / BURSADA BUGÜN BURSA (İGFA) - Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK), işletmelerdeki Güneş Enerji Santralleri'ne (GES) yönelik yeni düzenlemesi sanayicinin tepkisini çekti. Daha önce üretilen fazla enerji satın alınırken, yeni düzenlemeye göre sadece tüketilen kısım kadarı alınacak. Milyonlarca dolar yatırım yapan yatırımcılar, ne yapacaklarını şaşırmış durumda. Milyonlarca dolarlık yatırım çöp mü olacak? Düzenleme iflaslara mı neden olacak? Türkiye'nin enerjide dışa bağımlılığı, kış mevsiminin ortasında ülkeyi enerji krizinin içine çekmişti. Organize sanayi bölgelerine önce doğalgaz arzı kısıtlanmış, ardından 3 günlük elektrik kesintisi uygulanmıştı. Öte yandan üretim ve tedarik zincirini bozacak bu krize, sanayicinin tepkisi de büyük olmuştu. Yeniden doğabilecek enerji krizinin önlemini almak ve üretimin durmaması adına sanayici, enerjide dışa bağımlılığı azaltan GES yatırımlarını hızlandırmıştı. Çok sayıda firma, teşvik ve yüksek maliyetli yatırımlarla GES kurdu ve kurmaya devam ediyor. Enerji üretimiyle ilgili geleceğe yönelik yatırım yapan yatırımcılara, yeni düzenlemeyi nasıl değerlendirdiklerini sordum. GES yatırım maliyetinin yüksekliği kadar, tepkide büyüktü! Bugüne kadar pek çok zorluğu göğüslediklerini ifade eden sanayiciler, artık bu durumun onları aştığını ve iflasları tetiklediğini vurguladı. "GÜNEŞ ENERJİSİ YATIRIMLARI YÖNETMELİK ENGELİNE TAKILACAK" Yatırımcılar, bu duruma tepki göstererek, "Sizde biliyorsunuz ki, GES'ler yatırımcılar için son derece cazip hale getirilerek teşvik edildi. GES kurmak için büyük borçların altına imza attık. Bu yönetmelik değişikliği ile hali hazırda yatırımı olan ve yatırım süreci devam edenler iflas etme riski ile karşı karşıya kalacaklar. Firmaların iflasına yol açabilir. Yeni yönetmelik, güneş enerjisi yatırımlarının önünü kesecek. Aksi durumda sanayici ve yatırımcılar kredi ödemelerini yapamayacak duruma gelecektir! Ülke çok ciddi bir ekonomik darboğazdan geçerken, devlet bu süreçte ön tıkayan değil, ön açıcı olmalı ve enerji üretimine destek politikasını gözden geçirilmelidir. 12 Mayıs 2019'dan sonra yapılan başvurular sonucu bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanan kişilerin, ihtiyacın üzerinde satışa konu edilebilecek üretim miktarının, ilişkili tüketim tesisinin toplam elektrik enerjisi tüketimini geçemeyeceğini kayıt altına alan yönetmeliğin ciddi sorunları beraberinde getirecek” dediler. OTM Elektrik ve Enerji Üretimi Sanayi YKB ve BTSO 21. Komite Başkan Yardımcısı İbrahim Karaman, ciddi handikap oluştuğuna dikkat çekti ve şu paylaşımı yaptı: "Düzenlenen Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği ile çok ciddi radikal değişiklikler yapıldı. Birçok maddesini olumlu bulduğumuz yönetmelik için en büyük handikabı geriye dönük işletmesinde görüyoruz. Birçok GES yatırımcısını iflasa sürükleyecek bu adım, çok ciddi mağduriyetler getireceğini düşünmekteyiz." Türkiye Enerji İşverenleri Sendikası Başkanı, BTSO Enerji Komitesi Üyesi ve Yatırımcı Dr. Müh. Mustafa Uysal ise, şu değerlendirmeyi yaptı: "Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de enerji önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu hafta açıklanan veriler ile cari açığın en önemli kısmını enerji teşkil etmektedir. Bir başka ifade ile ülkemiz kendi enerjisini üretebiliyor olsaydı, CDS' leri bu kadar kötü olmayacak, dövize olan ihtiyacı bu kadar fazla olmayacaktı. Dinamik bir sektör olan enerjinin yönetimini EPDK yapmaktadır. Bu alanda lisanslamalarını bugüne kadar başarılı bir şekilde getirmiştir. Şimdi de lisanssız uygulamanın önünü açarak sanayi ve kamu kuruluşlarının enerji ihtiyaçlarını gidermesine imkân tanımaktadır. Mayıs ayında yapılan değişiklik ile firmaların kendi ihtiyacının 2 katına kadar enerji üretebilmelerine imkân tanınmış ve kapalı bir şekilde kapasite artışına müsaade edilmekteydi. Ancak fark edildi ki, bu durumda lisanslı oyuncuların sahasına giriş olmaktadır. Böyle olunca EPDK, bunun önünü keserek 'hayır siz sadece kendi ihtiyacınızı karşılamak üzere üretim yapabilirsiniz' diyerek piyasanın olumsuz etkilenmesinin önünü kesti. Bu durum aslında normal bir süreç olup, sanırım önümüzdeki dönemde yeni bir düzenlemenin de kapısını araladı. Yani otorite, piyasadaki enerji arzını artırmak fakat dengeleri bozmadan yeni bir düzenleme yapmak üzere tekrar bir düzenlemeye gidebilir. Bugün için ise firmalar sadece kendi ihtiyaçlarına yönelik üretimlerini rahatlıkla yapabilirler." TEK Enerji Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Şahintaş, şu paylaşımın altını çizdi: "Yatırımcılara, 2019'da ihtiyaç fazlası elektriğin satın alınacağı yönündeki hukuki düzenlemeden yararlanma imkânı verilerek daha sonra bu hakkın ellerinden alınması da hayata geçirilen yatırımların zayi olmasına ve firmaların iflasına varan sonuçları karşımıza çıkarabilir. İlaveten bu düzenleme, yeni yatırımların önünü kesecektir. İklim krizinin etkileri ve dünya genelinde enerji tedarikindeki sıkıntıların arttığı bir dönemde enerji açığının azaltılması için yenilenebilir enerji yatırımlarının önü açılmalıdır. Sektör olarak daha fazla yatırım alanı beklerken mevcut ve yeni yatırımlar açısından ciddi engel teşkil edecek olan bu çalışmanın en kısa zamanda değiştirilerek güncellenmesini bekliyoruz. Bu düzenleme ile enerji girdi maliyetlerini GES ile düşürmek ve kazancını yatırıma dönüştürmek isteyen küçük işletmeler ve binlerce yatırımcının mağduriyeti kaçınılmaz olacaktır. Geriye dönük olarak planlanan değişikliğin uygulama aşamasında olan birçok projeyi sekteye uğratacağı ve GES yatırımlarına ağır darbe vuracağı da unutulmamalıdır. Düzenlemenin gözden geçirilmesi ve GES yatırımlarının teşvik edilerek enerjinin ülkemizin dışa bağımlılığının önlenmesi adına yeni bir atılım hamlesine dönüştürülmesi en önemli beklentimizdir."