Haber: ŞEYMA PAŞAYİĞİT / Kamera: AZİZ METİN
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sunduğu 880 milyar 474 milyon 775 bin liralık ek bütçe teklifinin görüşmeleri başladı. CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye “Marmaris yanıyor. 40 milyar kur korumalı mevduata para ayrılıyor, ama yangın uçağı için para ayrılmıyor, Sayın Bakan” tepkisini gösterdi. Bakan Nebati ise sunumunda, “39 helikopter varken, bugün 55 tane helikopterimiz var. 3 uçak iken 20 oldu, 4 İHA varken 8 oldu. Yangınla mücadele ile ilgili bütçesi ise 4 milyar TL’dir” karşılığını verdi. Görüşmeler sırasında muhalefet milletvekilleri, rakamsal büyüklük ve kalemlerdeki oran farklılıkları nedeniyle ek bütçe yerine ‘ikinci bütçe’ sunulmasını istedi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kuşoğlu, “Bu bütçe yapma gereği iktidarın yanlışlarından doğdu” eleştirisi yaptı. HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Garo Paylan ise “Gözlerinizdeki ışıltı bankaları aydınlattı” sözleriyle Bakan Nebati’ye seslendi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla geçen pazartesi TBMM Başkanlığı’na sunulan 2022 yılı bütçe kanununda değişiklik yapılmasına ilişkin kanun teklif ile bütçeye 880 milyar 474 milyon 775 bin lira ödenek eklenmesi öngörüldü.
Kanun teklifinde, “cumhurbaşkanı ödeneği” ekonomik kodlu tertibe başlangıç ödeneğinin yüzde 20,2’si oranında ek ödenek eklendi. Bunun, yılın ikinci altı ayının bütçesine eklenmesi öngörüldüğü için Cumhurbaşkanı maaşının yüzde 40,4 oranında artacağı öngörüldü.
Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesine 554 milyon 13 bin TL, İletişim Başkanlığı’nın bütçesine de 87 milyon TL ödenek eklenmesi öngörüldü. Türkiye Uzay Ajansı’nın bütçesine de 800 milyon TL ek ödeneğin Milli Uzay Programı 1. Safhası için ayrılacağı belirtildi. Petrol ve doğalgaz ürünlerinden 47 milyar 207 milyon 952 bin TL ek vergi geliri elde edileceği, motorlu taşıt araçları için tahsil edilen ÖTV gelirinin 70 milyar 285 milyon 902 bin TL artacağı, alkollü içkilerden alınacak ÖTV’nin 11 milyar 845 milyon 646 bin TL, tütün mamullerinden alınacak ÖTV’nin ise 16 milyar 974 milyon 821 bin TL artacağı tahmini yapıldı.
Ek bütçe kanun teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşüldü. CHP İstanbul Milletvekili Emine Gülizar Emecan, CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, CHP Antalya Milletvekili Cavit Arı; komisyon çalışmalarına başlanmadan önce üzerinde; “Kur korumaya para var yangın uçağına yok”, “Dar gelirliyi ezen, yandaşı seven bütçe”, “Bütçenin özeti: Durmak yok yolmaya devam” ifadelerinin yazılı olduğu dövizler açtı.
Girgin, burada “İktidar 1 trilyon 80 milyar lira ek bütçe getiriyor. Ama ek bütçenin içerisinde Orman Genel Müdürlüğü için kör 5 kuruş bile ayrılmamış. Muğla yanıyor, Marmaris yanıyor. 40 saattir Marmaris yanıyor. Gece görüşlü helikopterler Temmuz’un 2’sinde gelecekmiş. Temmuz’un 2’sine kadar Marmaris’in yanmasını hep beraber seyredecek miyiz? Kur korumalı mevduat için 40 milyar bütçe ayıran iktidar; uçaklar için, helikopter için beş kuruş para ayırmıyor” dedi.
Emecan, “Halktan toplanan vergilerle oluşturulan bu bütçe, yine yoksul halktan, esnaftan, işçiden, emekçiden toplanıp; maalesef sermayeye ve yandaşa aktarılıyor” dedi.
Arı, “Halk yanmaya devam edecek. Geçen yıl orman yangınlarında başta Manavgat’ta 1350 ev, 750 ahır; orman alanları ve tarım alanları yanmıştı. Orman yangınlarına gerekli ödenek yok. Kur korumalı mevduata, kamu özel i şbirliklerine ödenek var. Bu da halkın bir kez daha yanması, vergi yükü altında ezilmesi demektir” dedi.
Girgin ayrıca, “İktidarı tekrar uyarıyoruz. İşçinin, emekçinin, emeklinin, esnafın cebini yaktınız; ormanları da yakıyorsunuz ve seyrediyorsunuz. Bakan açıklama yapıyor” dedi. AKP İzmir Milletvekili Yaşar Kırkpınar, CHP milletvekillerine yönelik olarak “Şov yapıyorsunuz” dedi. AKP milletvekilleri ile CHP milletvekilleri arasında tartışma çıktı. CHP’li Girgin, “Bir sene geçti, 11 ayda bir tedbir almaz mı insan?” dedi.
Daha sonra komisyon salonuna Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati geldi. Nebati, milletvekillerinin elini sıkarken, CHP’li Girgin “Sayın Bakan Marmaris yanıyor. 40 milyar kur korumalı mevduata para ayrılıyor, ama yangın uçağı için para ayrılmıyor, Sayın Bakan” dedi.
Muhalefet milletvekilleri, ek bütçe teklifinin rakamsal büyüklüğü nedeniyle ek bütçe yerine ‘ikinci bütçe’ olarak sunulmasını istedi. Milletvekilleri, bütçe kalemlerinde aynı oranda artış olmadığı için bütçe tercihlerinin değiştiğini, bu yüzden tek tek görüşülmesi gerektiğini belirtti.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kuşoğlu, şunları söyledi:
“2004’ten bu yana ek bütçe yapılmamış. 18 seneden beri ek bütçe yapılmamış. Sayın Başkan, bizi normal bir kanun görüşmesi yapar gibi topladı. Bu usule göre yapacağız. Biz nerede yazıyor, hangi mevzuatta var da bu usule göre toplanıyoruz. Eğer bu bir kanun teklifi ise bir milletvekili tarafından verilmesi gerekiyor. Şimdi bu ne bütçe oldu ne kanun oldu. Ne anayasada ne iç tüzükte bununla ilgili tek bir hüküm yok. Tek bir hüküm olmaz mı ek bütçe ile ilgili? Bundan önce var mı? 2018 değişikliği ile birlikte, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile birlikte ortadan kalktı. Burada aşağı yukarı yeni bir bütçe yapıyoruz. Daha altı ay dolmadan, Türkiye Cumhuriyeti’nin bütçesini, devlet bütçesini biz yeniliyoruz. Bunun usulü böyle mi olur? Şurada TBMM olarak irade gösterdik, ek bütçeyi geçirmedik, ne olacaktır? Ek bütçe aslında, altı ay dolmadı, eskisi kadar bir bütçe daha geldi. Çıkmazsa ne olacak? Türkiye bütçesiz mi kalacak. Bunlar çok önemli boşluklar.”
BAKAN NEBATİ: REFAH ARTIŞINDAN TÜM KESİMLERİN FAYDALANMASINI ÖNEMSİYORUZ
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, ekonomik sıkıntıların küresel olduğunu ancak Türkiye’nin güçlü ekonomiyle büyüdüğünü vurgulayan bir sunum yaptı.
Bakan Nebati, “2021 yılının sonuna doğru yeni riskler ortaya çıkmıştır. Küresel alanda hızla yükselen enflasyon, tedarik zincirindeki bozulmalar, emtia fiyatlarında değişiklikler ve Rusya-Ukrayna Savaşı değişikliklere yol açmıştır… Rekor sayılabilecek oranda büyüme kaydettiğimiz 2021 yılında, ülkemiz dengeli bir görünüm seyretmiştir. Bugün Türkiye 228 ülke ve bölgeye ihracat yapan güçlü ekonomisi olan bir ülkedir. Büyümenin kapsayıcı olmasını çok önemsiyoruz. Ülkemizin refah artışından tüm kesimlerin faydalanmasını önemsiyoruz” diye konuştu.
Nebati, "Azalan dış finansman ihtiyacı ile birlikte enflasyon üzerindeki kur baskılarının düşeceğini öngörüyoruz. Fiyat artışları ile ilgili gerekli adımları atıyoruz. Biz 2022 bütçesini hazırlarken, varil başına petrol fiyatını ortalama 68 dolar hesaplarken bugün petrol fiyatları 110 dolara ulaşmıştır. Bu gelişme Türkiye'nin enerji faturasına 2022 yılı için 50 milyar dolar ilave yük getirmektedir" ifadelerini kullandı.
Nebati, milletvekillerinin yangınla mücadele ile ilgili eleştirilerine ise “39 helikopter varken, bugün 55 tane helikopterimiz var. 3 uçak iken 20 oldu, 4 İHA varken 8 oldu. 13 bin gönüllü varken 105 bin kişi oldu. Havadaki su kapasitemiz 2002’de 85 ton, geçen yıl 154 ton, 2022’de yani şu anda ise 302 tona çıkmış durumda. Yangınla mücadele ile ilgili bütçesi ise 4 milyar TL’dir” karşılığını verdi.
Nureddin Nebati, Almanya, Güney Kore, Japonya, Finlandiya’nın da arasında olduğu ülkelerin yıl içinde ek bütçeye gittiğini söyledi.
KUŞOĞLU: VATANDAŞ BU KADAR EZİLMİŞ İSE SİZİN TEDBİR ALMANIZ LAZIM
CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kuşoğlu, “Meblağ çok büyük. İlk altı aylık bütçeyi bitirdik, ikinci altı aylık bütçeyi yapıyoruz. Bu kadar önemli konu. Daha teferruatlı bilgi vermenizi beklerdik. Neden bütçe yapma gereği doğdu? Bu bütçe yapma gereği iktidarın yanlışlarından doğdu. Bu bütçeyi yapma gereği doğmazdı. Diğer ülkelerde de var ama böyle bir bütçe değil. Trilyonluk bütçelerden bahsediyoruz ama satın alma gücü olarak baktığımızda düzgün bütçeler değil. Emekli ve ücretlilerin maaşlarına neler yapılmış, bunun sunumunu beklerdim. Böyle anormal bir bütçe yapma gereği doğmuş ve vatandaş bu kadar ezilmiş ise sizin tedbir almanız lazımdı” dedi.
PAYLAN: BU SİSTEMDEN PATRONLAR KAZANIYOR, DAR GELİRLİLER KAYBEDİYOR
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu HDP Sözcüsü Garo Paylan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Türkiye’yi şirket gibi yönetmek istiyorum” sözlerini anımsatarak “Öyle de yaptı. Şirketler, emeği sömürme, doğayı sömürme ve karını maksimize etmek eğilimindedir. Şu sunumuzda vicdandan herhangi bir damla görmedim. Ne işçi ne çiftçi ne emekli ne dar gelirli dediniz. Kimi büyüttünüz? Bu sistemden patronlar kazanıyor, dar gelirliler kaybediyor. Gözlerinizdeki ışıltı bankaları aydınlattı. Bankalar çok mutlu, faiz lobisi çok mutlu. İhya ettiniz ihya” dedi.
