SERRA TAYLAN Elazığ’ın Yurtbaşı Beldesi’ndeki çiftçiler Tarım Kredi Kooperatifi’nden aldıkları sera çadırlarının zamanından önce yırtılması nedeniyle zarar etti. Çiftçi Sinan Cankara, “Çok mağduruz, yeni örtü alıp seramıza çekemiyoruz, yamalarla seramızı ayakta tutmaya, üretime devam etmeye çalışıyoruz” dedi. Elazığ’ın Yurtbaşı Beldesi’ndeki çiftçiler Tarım Kredi Kooperatifi’nden aldıkları sera çadırlarının, bir yıl dolmadan yırtıldığını aktardı. Yırtılan çadır muşambalarının değiştirilmediğini belirten seracılar, şunları söyledi: “ÜRETİMDE ÇOK SIKINTI ÇEKİYORUZ” Sinan Cankara: “Elâzığ Yurtbaşı Beldesi, Orgeneral Eşref Bitlis Mahallesi’nde seracılık, sebze üretimi yapıyorum. 60 bin metrekareye yakın seram var. Kardeşlerimle bu işi yapıyorum. Ayrıca, bizim ürettiğimiz mallar; çevre illere Muş, Van, Erzurum, Tunceli, Malatya, Diyarbakır, Bingöl'e gidiyor. Sebze ihtiyacını karşılıyoruz, büyük bir oranda. Elâzığ piyasasının da sebze ihtiyacını karşılıyoruz. Son yıllarda, yaşadığımız sorunlardan dolayı artık üretimde çok sıkıntı çekiyoruz. Her şeyin yüzde 100 zamlanmasıyla birlikte, mesela geçen yıl aldığımız gübrelerde 120 TL’ye taban gübresi alıyorduk. Şu anda 360 TL’ye alıyorum. Bu zamlar geldiği zaman buradaki satıcılar, bayiler gübreleri depolarında stoklayıp üzerine zam geldiği için bize vermiyorlardı, biz aldığımız zaman üzerinde fiyat yazmıyorlardı. Şu an geçen yıl 120 lira olan gübrenin borcunu 360 lira olarak ödüyorum. “SERA ÖRTÜLERİMİZ ÇÜRÜK” Artı sera örtülerimiz sıkıntılı. 2017’den sonra devletin kendi kuruluşu Tarım Kredi Kooperatifi fabrikası olan İMECE fabrikasından aldığımız örtüler, 2019’dan sonra son 3 yıldır, normalde 36 ay garantisi olan örtü her yıl 12’nci ayında, bazı seraların 6’ncı ayında, bazılarının 12’nci ayında, 15’nci ayında yırtılmalar, çürümeler meydana geliyor. Seralarımızı kapatmaya çalışıyoruz. Çünkü artık örtü alacak paramız yok. Önceden, geçen yıldan aldığımız örtülerin borcunu hala ödüyoruz. Garantiden kaç defa fabrika sorumlularıyla görüştük, müdürlerle görüştük. Tarım Kredi Kooperatif çalışanlarıyla, bölge müdürüyle görüştük. Soruna çözüm bulamadılar. Biz seralarımızın örtüsünü artık alamıyoruz. Yüzde 300 zam geldi. Geçen yıl 14 TL’ye aldığımız örtü bu yıl 26 TL oldu. 26 TL'ye ben örtü alıp da serama çekemiyorum. “SEBZE ÜRETİM İŞİNİ BIRAKACAĞIM” Çünkü maliyet çok, girdi çok, para kazanamıyorum. Yanımda yaklaşık 60 tane işçi çalıştırıyorum bayan, erkek. Onların ekmeğinden mi olacaklar, ben kendi ekmeğimden olacağım. Ben bu sebze üretim işini bırakacağım. İMECE plastik fabrikasına başvuru yaptık, kendim bizzat gittim, müdürüyle de görüştüm. Bana dedikleri şey ‘bizi git mahkemeye ver, devleti devlete şikâyet et’ diyorlar. Bize bir çözüm aramıyorlar. Demiyorlar ki, bu örtünün hatası neden? Neden yırtılmış? Güneş yanığından örtü yırtılmış. Bu örtünün amacı zaten güneşe dayanıklı olması. Güneşe çekiliyor. Güneş yanığından yırtılan örtünün arkasında durmadılar, garantiden örtüyü değiştirmediler. Biz şu anda çok mağduruz, yeni örtü alıp seramıza çekemiyoruz, yamalarla seramızı ayakta tutmaya, üretime devam etmeye çalışıyoruz. “HASADIMIZ YARI YARIYA DÜŞTÜ” Ürünlerde çok aşırı kaybımız oldu. Hasadımız nerdeyse yarı yarıya düştü. Bitki strese giriyor, verim vermiyor. Kimyasal kullanmışsınız diyorlar. Biz kimyasal kullanmadık. Herhangi bir kimyasal bizde yok. Devletin verdiği tarım ve orman bakanlığı onaylı ilaç ve gübreleri sadece kullanıyoruz. Başka ilaç ve gübre kullanmadık. Ben kimya mühendisi de değilim. Eğer Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tavsiye ettiği ilaçlar kimyasal ise örtülerine ona göre kimyasal katkı koysunlar. Çünkü kimyasal kullanmamız imkansız. Halk sağlığı ile oynayamayız. Geçenlerde tarım kredi kooperatifinden geldiler tutanak tuttular. 2017 yılında aldığım örtü hala sağlam. 2017’den sonra aldığım örtülerin hepsi hatalı. Gönderdikleri rapor burada. Bu raporlarda içerisinde silisyum magnezyum, demir kükürt alüminyum tespit edilmiş.” "TARIMI BIRAKACAĞIZ" Celal Cankara: “Devlet bize destek vermiyor. Herhangi bir destek tarımdan alamıyoruz. Seraların desteği yok. Naylon gübre desteği yok. Tarımdan herhangi bir destek bize verilmemiş. İMECE den naylon alırız 3 yıl bize garanti verir 1 yıl gider. Bunun altından nasıl kalkacağız. Artık biz tarımı bırakacağız.” "SERA ÖRTÜLERİNİN YENİLENMESİ İÇİN HİBE DESTEĞİNE İHTİYACIMIZ VAR" Nahit Erbek: ''Yurtbaşı'nda seracılık yapıyorum. 2016 yılında GES çiftçi projesinde, hibe destekli sera yaptık. 4 yıldır serayı iyi kötü işletiyoruz. Fakat bu yıl sera örtüsüne gelen zam, gübreye gelen zam, ilaca gelen zam, işçiye gelen zam. Bu zamların karşısında üretim yapamayacak duruma geldik. Sera örtülerimiz küresel ısınmadan dolayı iklimlerin değişmesi nedeniyle 6-7 sefer yırtıldı. Sera örtülerine de yüzde 200 zam geldiğinden dolayı sera örtülerini değiştirecek güçte değiliz. Parayı da kazanamadık. İkinci aydan beri serada çalışıyoruz, sera naylonu değişecek. Parayı daha bulamadık. Bundan dolayı tarım bakanlığımızdan sera örtüsünün hibe desteğine alınmasını rica ediyoruz. Yoksa üretime son vermek zorunda kalacağız. Bu zamlar karşısında üretim yapmak mümkün değil.” "TARIM KREDİ KOOPERATİFİ BİZİ DİNLEMİYOR" Muhammed Cankara: “Yaklaşık 4 yıldır bu işi yapıyorum. En büyük mağduriyetimiz şu an sera örtüleriyle ilgili. Çalışmış olduğumuz Tarım Kredi Kooperatifi'nden almış olduğumuz İMECE markalı sera örtüleri arızalı çıkıyor. Bize 36 ay garantili diye sera örtülerini veriyorlar. Sera örtülerimiz 6 ay içinde yırtılıyor. Geçen yık kilosunu 25 liradan aldığım 2 ton 300 kiloluk sera örtüm 6 ay dolmadan yırtıldı. Güneş yanığından, yani katkı maddesinin eksikliğinden dolayı. Mağduriyetimizi Tarım Kredi Kooperatifi’ne bildirip anlatmaya çalışıyoruz. Bize diyorlar ki açık ve net bizi mahkemeye verin. Tarım Kredi Kooperatifleri devlet denetimi altında olan bir kurumdur. Biz devleti nasıl olur da kimi kime şikâyet edelim. Nasıl anlatalım derdimizi. Bu konuda devletin bize yardımcı olmalarını istiyoruz. Özellikle bu sera örtülerinde mutlaka yardımcı olmalarını istiyoruz. Zaten girdi maliyetlerimiz oldukça yükseldi. Gübre, işçilik, elektrik, mazot. Bunlar arttı.” “ZOR DURUMDAYIZ” Kadir Demireli: “Artık tarım öyle bir hal aldı ki yapılamaz hale geldi. Devlet yetkililerine sesleniyoruz. Bu ilaç, gübre, serada kullanılan sera örtüsü. Bunların fiyatlarına bir dur demesi lazım artık. Gerçekten çiftçi artık dayanamaz hale geldi. Ülke ekonomisinde büyük bir yer tutan tarım bu hale gelmemeli. Gerçekten biz çiftçi olarak, üretici olarak çok zor durumdayız. Bize yardım edilmesini istiyoruz. Devlet yetkililerinin bu işlere el atması lazım.” “FİYAT ARTIŞININ BİZİMLE İLGİSİ YOK” Nahit Erbek: “Üretici orak 2 liraya sattığımız salatalık tüketiciye 4 liraya, 5 liraya yansıyor. Ticaret Bakanlığı da bu zamları hallerde denetleme yapıyor. Hallerdeki komisyoncular bizim ürettiğimiz sebzeleri yüzde 15 komisyon karşılığı bizim namımıza satıyorlar. Yanlış yerde arıyorlar. Halden ellerini çeksinler marketlere yönelsinler. Marketler, pazarcılar yapıyor bu zammı. Biz her girdilerin maliyetini karşılamamız rağmen, işçi çalıştırmamıza rağmen, hale götürmemize rağmen 2 liraya salatalık satıyoruz, tüketici 4 liraya salatalık yiyor. Hiçbir emek sarf etmeden, sermaye bağlamadan bu aradaki rantçıların peşine düşsünler. Bence yanlış yerde rant arıyorlar. Sebze halleri bizim mallarımızı yüzde 15 komisyon karşılığında satıcılara satıyor. Ondan sonra ip kopuyor, yüzde 100’lerin üzerine fiyatlar çıkıyor. Fiyat artışının bizimle bir ilgisi yok, komisyoncuların bir ilgisi yok. Ticaret Bakanlığı şimdi komisyoncuları denetliyorlar. Sebze haline de geldiler. Fiyatları denetliyorlar. Komisyoncular bizim ürettiğiniz malı bizim namımıza yüzde 15 komisyonla satıyor. İş ondan sonra kopuyor. Komisyondan alan marketçi götürüyor marketinde 2 liraya aldığı salatalığa 5 TL fiyat koyuyor. Söylediğin zaman, tüketici söylediği zaman serbest piyasa diyor. Böyle serbest piyasa bizi bozar. Biz Türk Halkı olarak menfaatimize düşkün bir milletiz. Devletin, yetkililerin buna bir çözüm getirmesini rica ediyorum. Şimdi ben, tüketici vatandaşım yemese ben işçi çalıştıramam, istihdam sağlayamam para kazanamam. Yesin de niye 3 liralık malı 5 liraya yiyor." GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ: * Sinan Cankara * Celal Cankara * Nahit Erbek * Muhammed Cankara * Kadir Demireli * Nahit Erbek