METİN YOKSU Siirt'te yaklaşık iki haftadır devam eden Siirt fıstığı hasadı sona ermek üzere. Çiftçiler, kuraklık nedeniyle zor bir yıl geçirdiklerini, rekoltenin de düşük olduğunu anlattı. "Devletin fındıktaki gibi taban fiyat belirlemesini" isteyen çiftçiler, "Fıstığın bölgede birkaç tüccarın tekelinde bulunması nedeni ile zararına satış yapıldığına" da dikkat çekti. Siirt'te yaklaşık iki haftadır devam eden Siirt fıstığı hasadı sona ermek üzere. Bir yıllık emeklerinin karşılığını bekleyen çiftçiler kuraklıktan ve girdi maliyetlerinden dertli. Kurtalan ilçesine bağlı İncirli köyünde yaklaşık 24 dönüm fıstık bahçesi olan Ebubekir Bingöl, "Kuraklık nedeni ile rekolte düştüğü. Girdi maliyetleri de yükseldi” dedi. Çiftçi Bingöl yaşadıkları zorlukları şöyle anlattı: “VERİM DÜŞÜK OLDUĞUNDAN MASRAF ÇOK: Siirt Kurtalan İncirli köyü burası. Bu sene yağışların azlığından dolayı verim kaybı yaşanmaktadır. Geçen seneye oranla rekolte biraz düşük. Hemen hemen yarıyı etkiledi. Bu sene zaten verim düşük olduğundan dolayı masraf zaten çok. Mazotundan tut gübresine, ilacına kadar. Bu sene başa baş çıkar mı, çıkmaz mı belli değil. Bazı bölgeler biraz daha iyidir. 24 dönümdür, bu 24 dönüme en az yılda bin 500 litre yakıt tüketiyoruz, sürüyoruz artı çapalaması var. Nereden bakarsan 3 ton gübre atıyoruz buraya. O da tonu 3 milyardan (bin) 9-10 milyar (bin) para yapıyor. Zaten yaklaşık 7 bin-8 bin (lira) ilaç gidiyor buraya. NE MASRAF YAPSAN CEBİNDEN GİDİYOR: Fıstıkların desteği yok zaten. Burada ne masraf yaparsan cebinden gidiyor. Geçen sene verim rekolte iyi olduğu için bizi kurtardı diyelim ama bu sene rekolte az olduğu için hemen hemen dediğim gibi başa baş ya çıkar ya çıkmaz. Fıstıklarda destek yok, biz almıyoruz. Ekonomide zaten her şey gittikçe pahalılaşıyor. Geçen sene buranın gübresini 2 bin liraya alırken bu sene 4 bin ya da 4 bine belki bulamazsın da ama fıstık fiyatı bu sene gene inşallah geçen sene düşüktü bu sene belki verim azlığından dolayı bu sene iyi olursa çiftçiler sevinir. Bazı yerlerde Siirtli diyelim. Bazı Siirtliler de 4-5 tane tüccar birleşip fiyatları düşürüyor. Bizim de amacımız böyle sabit bir fiyatın olması. Diyelim ki 70 liradan aşağı alınmaması. Bu sene (tonu) 70-80 bin liraya giderse iyi olur bir çiftçi için, geneli için." TABAN FİYAT TALEBİ Çiftçi Yunus Bağcı ise, kuraklığın yanı sıra çiftçiyi “tüccar tehlikesi beklediğine” de dikkat çekti. Bağcı, fıstıkta taban fiyata ilişkin yetiştiricilerin taleplerini şöyle dile getirdi: “Geçen sene fıstık durumu çok iyiydi bu sene kuraklıktan dolayı fıstığımızın verimi bayağı düştü. Bir de inşallah bu sene fiyatlar iyi olur. Bir de birkaç kişinin elinde olduğundan dolayı millet çok şey yapamıyor ve fiyat düşürüyorlar. Mesela diyelim ki, marketteki fiyatı 100 lira ise tam hasat zamanı fiyatı 50 TL’ye düşürüyorlar. Hani devlet kurumları almadığından dolayı birkaç şahsın elinden olduğundan dolayı kendilerine göre fiyatı düşürüyorlar. Geçen seneki hasılatı o adamlar, piyasaya sürüyor. Çiftçiler kazanamıyor bundan dolayı. Eğer mesela devlet kurumları fındıklarda olduğu gibi devlet kurumları alsaydı mesela, bunlar böyle yapamazdı. Taban fiyatı belirlemiyorlar. Tam hasılat zamanı olduğu zaman mesela diyelim marketlerde 120-130 liraya satılan fıstığı anında 50 liraya, 60 liraya düşürüyorlar. Biz de mecburen borçlarımızdan dolayı yarı fiyatına yakın satıyoruz. Masraflar hemen hemen ikiye katlandı. Mazot pahalanıyor, gübre pahalanıyor yani çiftçilerimiz bu işin içinden zor çıkabiliyor. Talebimiz hem fiyatın iyi olması hem birkaç kişinin elinde olmaması fiyatının, devlet kurumlarının alabilmesi iyi olur. Ya da Avrupa’ya satıldığı zaman zaten iyi oluyor fiyatlar. Talebimiz mazotumuz ucuz olsun gübremiz ucuz olsun. Budur talebimiz.” YOLU OLMAYAN KÖYLER YETİŞTİRİCİYİ ZOR DURUMDA BIRAKTI Siirt'in Kurtalan ilçesine bağlı Çeltikbaşı, Belek Ergüven, Atalay köyü ve Tulumtaş'da bulunan köyler başta olmak üzere birçok köy yolunun asfalt olmaması nedeniyle de çiftçiler zorluk çekiyor. Bölgedeki fıstık yetiştiricilerinden Mehmet Sıddık Ülker de "bölgenin şu an için temel sorunun yol olduğunu" söyledi. Yol olmaması nedeni ile fıstıklarını yetiştirmekte zorlandıklarını anlatan Ülker, şunları söyledi: “Allah bin bereket versin ama geçen seneki gibi olmuyor. Kuraklık vardı, yağmur yağmadı. İyi, gene kendini kurtarır. İşçilerin yevmiyesi çıkar. Kendimize yettiği kadar inşallah eğer fiyatları yüksekse tabii daha farklı olur. Yüksek zaten maliyeti çıkartmıyor. Yani çok yüksek. Mazot bak; her çift sürmemizde 1 milyar (1000 TL) yevmiye veriyorsun bir traktöre. Mazot pahalı tabii. İşçi, 100-150 milyondan (liradan) aşağı gelmiyor. Yevmiyesini veriyorsun akşama kadar işte ne toplarsa. Kurtalan Çeltikbaşı köyünde yol yok. Yoldan şikayetçiyiz. Şimdi sık sık millet geliyor baraja (balık tutmaya) geliyorlar maalesef yol yok. Yolun yapılmasını istiyoruz. Tabii fıstıklar için arabayı götüreceğiz." GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ: * Fındık Toplayanların Görüntüleri * Kurtalan Köyü * Ebubekir Bingöl * Yunus Bağcı * Mehmet Sıddık Ülker