CEM HAYAT Çocuk enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Türkiye’de üretileceğini ve yurttaşlara ücretsiz verileceğini açıkladığı Covid-19 tedavisinde kullanılacak Molnupiravir isimli ilaca ilişkin, "Bu ilaçla ilgili çalışmalar, 2021’in ilkbaharından beri devam ediyor. Henüz daha Faz-3 çalışması da bitirilmedi. Bu ilacın henüz kesin etkili olduğunu bilmiyoruz. Elde edilen ilk verilere göre; hastaneye yatışları yüzde 50 oranında önlediği rapor edildi. Henüz daha Türkiye’de ruhsat almamış ve etkinliği çok açık gösterilmemiş bir ilaç için şimdiden, ‘Biz bunu üreteceğiz, herkese ücretsiz dağıtacağız’ demek, biraz erken" dedi. Mehmet Ceyhan, Fahrettin Koca’nın Türkiye’de üretileceğini ve yurttaşlara ücretsiz verileceğini açıkladığı Covid-19 tedavisinde kullanılacak Molnupiravir isimli ilaca ilişkin görüşlerini ANKA Haber Ajansı’na açıkladı. Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Başkanı Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz'un, Türkiye’de de kullanılan Favipiravir ilacı için yaptı “PRESECO ile ayaktan tedavi gören hastalar incelendi ve ilk açıklanan sonuçlara göre ilacın hastalığı tedavi etmede çok da etkin olmadığı gösterildi. Ülkemizde de tedavi protokolünden çıkarılmasını bekliyoruz” açıklamasının sorulması üzerine Ceyhan, şunları söyledi: "BİZ ISRARLA SITMA İLACININ DA FAVİPİRAVİR'İN DE BİR YARARI OLMADIĞINI SÖYLEDİK" "KLİMİK Derneği bir çalışma yaptı ve ‘Bu ilacın bir faydası yoktur’ diye bir açıklama yaptı. Fakat bu ilacın etkisiz olduğu, çok uzun bir süredir biliniyor. Yurt dışında ilk başta birçok ülke sıtma ilacını da Favipiravir’i de kullanmaya başladı ama en kısa sürede Türkiye’nin dışında değerlendirmeler yayınlandı ve bu ilacın etkisiz olduğu görüldü. Ve etkili bir ilaç da o geçen dönemde bulunamadı. Fakat o dönemde, bizim ısrarla her iki ilacın da bir yararı olmadığını ve kullanılmaması gerektiğini söylememize rağmen, Bilim Kurulu sürekli o ilacın kullanılması için merkezleri aradı. Biz, çocuklarda hiç kullanmadık. Ama yetişkinlere kullanıldı. Bir yararı olmadı ama ‘Bir zararı oldu mu’ diye sorarsanız, açıkçası her ilacın bir yan etkisi vardır. Yan etkisi olmayan bir ilacın etkisi de yoktur. Ancak Favipiravir’in, uzun süreli, hayatı tehlikeye sokan ya da kronik bir hastalığa neden olan bir yan etkisi bilinmiyor. Dolayısıyla ilacı kullananların da telaşlanmasına gerek yok." Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın, dün Kabine Toplantısı'nın ardından, "Molnupiravir ile ilgili izin alındı, bazı ülkeler de siparişi şimdiden vermiş oldular. Biz, Türkiye olarak yine aynı şekilde vatandaşımızı erken dönemde bu ilaçlarla ücretsiz tanıştırma noktasında kararlıyız" açıklamasını da değerlendiren Ceyhan, Molnupiravir ile ilgili şu bilgileri verdi: "FAZ-3 ÇALIŞMASI BİTİRİLMEDİ, İLACIN HENÜZ KESİN ETKİLİ OLDUĞUNU BİLMİYORUZ" "Bu ilaç, ABD’de bir teknoloji firması tarafından geliştirilen, ama temelde etki mekanizması Favipiravir gibi antiviral, gripte kullanılan diğer ilaçlar gibi benzer bir mekanizması olan bir ilaç aslında. Ve bu ilaçla ilgili çalışmalar, 2021’in ilkbaharından beri devam ediyor. Henüz daha Faz-3 çalışması da bitirilmedi. Sadece firma, acil gereksinim olduğu için Faz-3 çalışmasının şimdiye kadar olan bilgileriyle acil kullanım onayı için FDA’ya başvurdu. Bunun üzerine İngiltere başta olmak üzere bazı ülkeler bu ilaçtan, etkili çıkarsa almak üzere siparişler verdiler. Bu hep böyle yapılır. Bu ilacın henüz kesin etkili olduğunu bilmiyoruz. Henüz Faz-3 çalışması bitmedi. Ama elde edilen ilk verilere göre, hastaneye yatışları yüzde 50 oranında önlediği rapor edildi. Hemen arkasından başka bir Amerikan firması da Paxlovid diye başka bir ilaç üzerinde yeniden çalışarak çok daha yüksek, yüzde 80’in üzerinde etkinlik rapor etti. Bu Paxlovid, aslında 2002-2003’teki Sars salgınında geliştirilmiş ve kullanılmıştı, daha sonra unutulmuştu. Halbuki Molnupiravir, sadece yüzde 50 oranında etkili. "AÇIKLANAN YÜZDE 51'LİK BİR ETKİNLİKTEN SÖZ EDİYORUZ" Şimdi biz, başlarken de böyle bir hata yaptık. Yani bu ilaçlar kullanılmaya başlarken aslında ben bunu direkt Bakanlık’la da görüşmüştüm. Hiç değilse bu ilaçlar bir gruba verilip bir gruba verilmeseydi biz, rahatlıkla ‘Bu ilaç bizde de bu kadar etkili ya da etkisiz’ diyebilirdik. Ancak Bilim Kurulu’nun son derece yanlış bir kararıyla ‘Bu ilacın etkin olduğunu Çinliler gösterdi, eğer etkin olduğu bilinen bir ilaç varsa bir grup hastaya bu ilacı vermemek etik olmaz’ dediler. O nedenle PCR’ı pozitif çıkan herkese bu ilaçlar kullanıldı. Bir süre sonra sıtma ilacının yan etkileri fazla olduğu için ve de etkisi olmadığı için kullanımdan kaldırıldı ama Favipiravir için yerli üretim de yapıldı ve dolayısıyla Bakanlığın elinde epeyce ilaç oldu. Bakanlık, birçok ülke bu ilacı bırakmışken kullanmaya devam etti. Şimdi aynı şeyi Molnupiravir’de yapmamak lazım. Eldeki tek mevcut veri, bir Faz-3 çalışmasının mevcut sonuçları. Açıklanan yüzde 51’lik bir etkinlikten bahsediyoruz. Böyle hemen acele eder, üzerine atlarsak bir süre sonra ‘Etkinliği yüzde 50 değil’ diye bir sonuç çıkabilir ve biz, bu sefer ürettiğimiz Molnupiravir elimizde kalarak bekleriz. "FİRMA, 114 TANE ÜLKEYE BİLGİLERİNİ VERECEĞİNİ AÇIKLADI" Burada tabii şuna çok dikkat etmek lazım. Bu şekilde birçok ilaç heyecan yaratıyor. Ama bunların bir kısmı büyük çapta kullanıldıktan sonra, binlerce vaka üzerinde sonuçlar elde edildikten sonra farklı şekilde değerlendirilebiliyor. Şimdi Türkiye’nin bu ilacı üretme kararına gelince; bu aslında Türkiye’nin verdiği bir karar değil. Normalde ilaç geliştiren herhangi bir şirket, ilaç kendi buluşuysa belli bir süre Bilgi Koruma Kanunu vardır, o kanuna göre, o firmanın ilacını, o firmanın bilgilerini kullanarak herhangi bir ülke üretemez. Bu ilaç, araştırma dışında daha kullanıma başlanmamış bir ilaç. Dolayısıyla normalde üretemez. Ancak firma, bir açıklama yaptı ve ‘Ben bunun yaygınlaşması için özellikle kendim başvuruda bulunmayacağım ama ülkeler kendi isteğiyle bu ilacı üretmek isterlerse onlara da bilgilerimi vereceğim’ dedi. Bu şekilde 114 tane ülkeye bilgilerini vereceğini açıkladı. Örneğin Güney Amerika ülkelerine vermedi. Ama diğer bütün ülkelere -ki bunun içinde Hindistan gibi çok kalabalık ülkeler de var- ‘Bu ilacı kullanabilirsiniz’ dedi. Bazı firmalar da örneğin sekiz tane Hindistan firması, şimdiden üretme iznini aldı. Ruhsatı ülkeler kendileri değerlendirecek. "BİZ BU İLACI ÜRETECEĞİZ, HERKESE ÜCRETSİZ VERECEĞİZ' DEMEK BİRAZ ERKEN ASLINDA" Henüz daha Türkiye’de ruhsat almamış ve etkinliği çok açık gösterilmemiş bir ilaç için şimdiden, ‘Biz bunu üreteceğiz, herkese ücretsiz dağıtacağız’ demek biraz erken aslında. Biraz bekledikten sonra, o yüzde 50 etkinlik oranları daha farklı çıkabilir. Daha yüksek de çıkabilir, daha düşük de çıkabilir. Bunlar sadece bir ara sonuç. Paxlovid ise biraz daha geriden geliyor. O ilaç önce ABD’den ruhsat alacak. O firmanın, ‘Bu bilgileri paylaşacağız’ diye bir açıklaması yok. Molnupiravir’in bu şekilde izin vermesinin bir nedeni de daha sonra arkasından diğer firmanın daha etkin görünen bir ilacının açıklanması. Dolayısıyla onlar, buradan çok büyük bir gelir beklentisi olmadığı için ülkelere izin vereceklerini açıkladılar. Durum bundan ibaret aslında."