Kuraklık nedeniyle beklenen rekolteyi alamayan Çorum, Yozgat, Kırşehir, Nevşehir’de yaşayan 2 bin 600 çiftçiye Çorum Şeker Fabrikasının 20 milyon lira civarında kota cezası kestiği iddia edildi. Yozgat’ta çiftçilerin davullu zurnalı yaptıkları eylemde Çiçekdağı Ziraat Odası Başkanı Mustafa Kurt, “Su var, çalışmamış tembellik etmişsek başımızın üstüne. Büyük bir kuraklık yaşamışız. Bu yılda, böyle bir ekonomik krizde çiftçinin üzerine giderseniz olmaz. Çiftçi sahadan çekildiği zaman Çorum Şeker Fabrikası ne yapacak? Bu yıl uygulamayın cezayı. Allah nasip ederse suyumuz olursa ekeriz. Suyumuz olmazsa bu saatten sonra pancar ekecek çiftçi de bulamazsınız, fabrikanızda boşa” dedi.
Çorum Şeker Fabrikası’nın özelleştirilmesinin ardından özel şirket ile anlaşarak üretim yapan Çorum, Yozgat, Kırşehir, Nevşehir’de yaşayan 2 bin 600 çiftçi, kuraklık nedeniyle beklenen rekolteyi elde edemedi. Kotasını dolduramayan çiftçilere ceza uygulanmaya başladı. Çiftçilerin aktarımına göre 2 bin 600 çiftçinin ödeyeceği ceza miktarı 20 milyon lira civarında. Çiftçiler ise bu cezaları protesto etmek için Yozgat Yerköy’de davullu zurnalı eylem yaptı.
Çiçekdağı Ziraat Odası Başkanı Mustafa Kurt, çiftçilerin sorunlarına ilişkin yaptığı açıklamada şunları belirtti:
“1954 yılından beri ilçemizin en önemli geçim kaynaklarından biri olagelmiş şeker pancarı hali hazırda 31 köyümüzde 500 çiftçi ailesinin en önemli geçim kaynağı olup, ilçemiz ekonomisinin en önemli gelir kaynaklarındandır. Malumunuz olduğu üzere 2017 yılından beri süregelen kuraklık 2021 yılında zirve yapmış, son 70 yılın en sıcak ve en kurak yılı yaşanmış, bu mevsimsel süreç neticesinde kıt olan su kaynaklarımızdaki azalış daha da artmış ve hatta Delice ırmak yatağı kurumuştur. Yaşanan anormal mevsim şartları tarım ürünlerinin rekoltesinde büyük düşüşe sebep olmuştur.
Üretiminde fazla miktarda suya ihtiyaç duyan şeker pancarı ise bu kurak sezonda en fazla etkilenen tarım ürünlerinin başında gelmiştir. Bir dekarda şeker pancarı üretebilmek için çiftçilerin bir yıl boyunca katlanacağı üretim maliyeti dekara 5 ila 6 ton şeker pancarı karşılığı iken, üreticiler dekar başına hedefledikleri ortalama verimi baz alıp şeker fabrikası ile sözleşme imzalayarak taahhütte bulunmaktadır.
“SU VAR ÇALIŞMIŞSAK BAŞIMIZIN ÜSTÜNE”
Yıllardır ilçemizde taahhüt edilen ve teslim edilen şeker pancarı miktarı 140 ila 160 bin ton civarı. Genel olarak bakıldığında çoğu çiftçi taahhüdünü yerine getirmiştir. Her zaman yerine getirmişiz, 2019’da yerine getirmemişiz. Cezai işlem uygulanmıştır. Eyvallah demişiz. Ama 2021 yılında uygulanan ceza. O yıl bu yıl değil. Su var, çalışmamış tembellik etmişsek başımızın üstüne. Büyük bir kuraklık yaşamışız, zaten 35-40 kilo arpa ve buğday verimi almışız. Pancarda ne bekliyoruz. Siz de tutar bu yılda, böyle bir ekonomik krizde çiftçinin üzerine giderseniz olmaz. Çiftçi sahadan çekildiği zaman Çorum Şeker Fabrikası ne yapacak? Bugün biz çekiliriz, yarın Kozaklı, yarın Şefaatli çekilir. Alacası çekilir. Bu yanlış bir şey. Bu yıl uygulamayın cezayı. Allah nasip ederse suyumuz olursa ekeriz. Suyumuz olmazsa bu saatten sonra pancar ekecek çiftçi de bulamazsınız, fabrikanızda boşa!
Tarım Bakanlığı’nın ilgili birimlerince, mücbir sebep nedeni ile yapılan tespitler neticesinde yüzde 70 oranında hasar tespit edilmiş, devlet çiftçilere kuraklık desteği adı altında ödeme yapmıştır. Sulama birlikleri, ziraat odaları, Tarım Bakanlığı’na bağlı birimlerce tespit edilen kuraklık hasarı Safi Holding Çorum Şeker Fabrikası tarafından dikkate alınmamakta, 2021 yılında yaşanan yüksek enflasyon sebebi ile zaten zarar etmiş çiftçilerimizin sırtına ek maliyet olarak yüklenmektedir.
Temel gıda maddelerinden olan şekerin en sağlıklı hammaddesi olan şeker pancarı üretim kültürü kendiliğinden oluşmamış, yılların tecrübesi ve birikimi ile çok yüksek maliyetlere katlanılarak elde edilmiştir. Yapılan bu keyfi uygulamalar, yıllar yılı damıtılarak oluşmuş üretim kültürünü yok etmeye, çiftçilerimizi üretimden vazgeçirmeye yöneltmektedir.
Çiftçilerimizin üretimlerine devam ederek ülkemiz ekonomisine katkıda bulunabilmeleri ve temel gıda maddesinin üretimine devam edebilmeleri için ihtiyaç duydukları anlayış, fabrika yöneticilerinin empati yaparak sorunlarımızı göz önünde tutmalarıdır. Bu bağlamda, Türk şekere bağlı 15 şeker fabrikası, Pankobirlik’e bağlı 5 şeker fabrikası ve özelleştirilen birçok şeker fabrikası yaşanan olumsuzlukları dikkate alarak çiftçisine kota cezası uygulamaması takdire şayandır. Aynı duyarlılığı Çorum Şeker Fabrikası çiftçileri olarak bizlerde beklemekteyiz.
“KOTA UYGULAMASINDAN VAZGEÇMEYE DAVET EDİYORUZ”
İlçemiz çiftçisinin şeker pancarı üretiminden vazgeçmesi durumunda, ilçemiz nakliyecisi, sanayi esnafı, zirai ilaç, alet edevat satan esnafından, çapa yapan işçisine kadar birçok toplum kesimi olumsuz olarak etkilenecek, ilçemiz özelinde ülkemiz pancar çiftçisinin yarattığı katma değerden mahrum kalacaktır. Çorum Şeker Fabrikası yöneticilerini yukarıda bahsini ettiğimiz tüm konuları dikkate alarak uygulamaya koyduğu kota cezası uygulamasından vazgeçmeye davet ediyoruz.”
“YARIN BAŞKA BİR KILIF BULUP ONU DA KESECEKSİNİZ DEMEKTİR”
Bir çiftçi, Çorum Şeker Fabrikası’nın üretilemeyen pancardan kesinti yapmasının “art niyetli olduğunu” kaydederek, “Ben dün mücbir sebeplerle üretemediğime, eksik bıraktığım miktara bugün ceza uyguluyorsun. O zaman 2022 yılı için öngördüğüm fiyatı bana vereceğinin garantisi yok. Yarın başka bir kılıf bulup onu da keseceksiniz demektir” dedi.
Bir şoför ise çiftçi mağdur olmasın diye ucuza taşıma yaptıklarını kaydederek, “Devletteyken yüzde 30-40 kar eden bir fabrikayı böyle şahsileştirip de insanları mağdur etmenin bir gereği yok. Bu fabrika zarar eden bir fabrika değil. Şekere gelen zammı biz de duyduk” diye konuştu.
