İşinde kusurlu olan memur bu durumdan dolayı vatandaşın mağdur olmasına sebep olursa, sebep olduğu zararı ödeyecek. Böylece vatandaşların zarar görmesi de engellenmiş olacak.
Hacettepe Üniversitesi Hukuk  Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Rauf Karasu, İnsan Hakları Eylem Planı'nda tahkim  uygulamasının yaygınlaştırılacağının belirtildiğine işaret ederek, "Yargının iş  yükünün azalması için zorunlu Kurumsal Tahkim Merkezlerinin kurulması büyük önem  arz edecek." dedi.

Karasu, yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip  Erdoğan tarafından açıklanan İnsan Hakları Eylem Planı'nda, herkesi ilgilendiren  yeni düzenlemeler ve yeni hakların yer aldığını söyledi.

Eylem Planı'nda yer alan ama çok fazla gündeme gelmeyen bazı konuların  da bulunduğunu, bu yeniliklerin herkesi ilgilendiren, herkesin haklarını  genişletecek ve güçlendirecek yenilikler olduğunu ifade eden Karasu, şunları  kaydetti:

 "İnsan Hakları Eylem Planı'nda, kamu kurum ve kuruluşlarının işlem ve  eylemleri nedeniyle zarar gören kişilerin zararını kurum karşıladıktan sonra  kurumun bu zarara neden olan kamu görevlisine rücu edeceği (zararın ondan tazmin  edileceği) belirtiliyor. Bu konuyu Cumhurbaşkanımız da konuşmasında vurgulamıştı.  Yürürlükle olan mevzuatta rücu müessesesi olmakla birlikte bu, uygulamada pek  işletilmemekte ve zarar görene ödenen tazminat kusurlu kamu görevlisine rücu  edilmemektedir. Bu nedenle bazı kamu görevlileri, hukuka uygun hareket etme  konusunda özenli davranmamaktadır. Bu konunun İnsan Hakları Eylem Planı'nda yer  almasının uygun olacağı görüşümüzü Hacettepe Hukuk Fakültesi olarak Adalet  Bakanlığına ve Cumhurbaşkanlığına iletilmek üzere YÖK'e bildirmiştik. Bu  görüşümüzün Eylem Planı'nda yer alması çok yerinde olmuştur. Görüşümüzde her kamu  kurumunda bir Rücu Komisyonu kurulması zorunluluğunun getirilmesini önerdik.

Kurum aleyhine sonuçlanan her davanın bu komisyonda rücu yönünden  incelenmesinin gerektiğine işaret eden Karasu, şöyle devam etti:

 "Komisyonun ilgili kamu görevlisini kusurlu bulması halinde kurumun bu  kamu görevlisine bir ay içinde rücu davası açma zorunluluğu getirilmelidir.  Örneğin bir kadroya atanması gereken bir kişinin atanmaması nedeniyle ilgili kişi  dava açıp davayı kazandığında bu kişi ilgili kadroya atanacaktır. Ancak bu kişi  bu işlemden doğan maddi zararını tazmin etmek için kuruma başvurduğunda, kurum bu  zararı ödemek zorunda kaldığında, ödediği bu tazminatı kusurlu kamu görevlisinden  tahsil edecektir. Bu düzenleme hayata geçtiğinde hak ihlallerinin önemli ölçüde  azalacağını düşünüyorum. Zira bu düzenleme ile kamu görevlileri bir işlem ve  eylem yapmadan önce daha fazla özen gösterecektir."

"Git davanı aç kazan öyle gel, şeklinde özetlenen tavra son  verilecek"

Prof. Dr. Rauf Karasu, şu ifadeleri kullandı:

"Kamu idarelerinin taraf olduğu aynı nitelikteki uyuşmazlıklarda  'pilot dava' usulü getirilerek ve bu davada verilecek kararın aynı konudaki diğer  tüm uyuşmazlıklar bakımından bağlayıcı olması temin edilerek hem hak ihlalleri  önlenecek hem de gereksiz zaman kaybı ve kaynak israflarının önüne geçilecektir.  İdarenin, haklı olduğu belli olan vatandaşa 'git davanı aç kazan öyle gel'  şeklinde özetlenen tavrına son verilecek. Bundan sonra idari kurumlar bir işlem  ve eylem yapmadan önce sadece mevzuata bakmayacak, aynı zamanda ilgili konuda  verilmiş yargı kararlarını da incelemek zorunda kalacak. Kamu kurumları benzer  bir olayda yargının daha önceden vatandaş lehine verdiği bir kararı emsal alarak  benzer durumda olan kişilere dava açılmasına gerek olmadan hakları verilecektir."

"Uyuşmazlıklar uzman hakemler tarafından çözülecek"

Türkiye'de insan hakları anlamında yaşanan en önemli sorunlardan  birinin, davaların çok uzun sürmesi olduğuna işaret eden Karasu, "İnsan Hakları  Eylem Planı'nda tahkim uygulamasının yaygınlaştırılacağı belirtilmiştir. Bu  düzenlemenin de Eylem Planı'nda yer almasını çok önemli görüyorum." ifadelerini  kullandı.

Mahkemelerin çözmekle yükümlü oldukları dava sayısının çok fazla  olması ve dava konusu uyuşmazlıkların özel uzmanlık gerektirmesi nedeniyle  bilirkişilerin görevlendirilme zorunluluğunun, yargılama sürecini çok uzattığına  işaret eden Karasu, şu değerlendirmelerde bulundu:

 "Bu durum vatandaşların dava açmaları halinde haklarını çok geç elde  etmesine neden olmaktadır. Uzun süren yargılama nedeniyle hak sahiplerinin  haklarına çok geç kavuşması, onların dava açma azmini de kırmakta ve hak  sahipleri dava açmaktan vazgeçmektedir. Bu kapsamda son yıllarda alternatif bir  uyuşmazlık çözüm yolu olan arabuluculuk ile yargının iş yükü belli ölçüde azalmış  ise de bu yeterli değildir. Yargının iş yükünün azalması için zorunlu Kurumsal  Tahkim Merkezlerinin kurulması büyük önem arz edecek."

Sigorta Tahkim Komisyonunun, sigorta uyuşmazlıklarında yargı yükünü  büyük ölçüde azalttığını, vatandaşların sigorta şirketlerinden olan alacağına  daha az maliyetle ve daha kısa sürede kavuşmasını sağladığını belirten Karasu,  şunları kaydetti:

 "Sigorta Tahkim Komisyonu yılda yaklaşık 100 bin uyuşmazlığı karara  bağlamaktadır. Sigorta Tahkim Komisyonuna benzer yeni Kurumsal Tahkim Merkezleri  kurulmalıdır. Örneğin bankacılık sektöründe bankalar ile tüketiciler arasında  çıkan uyuşmazlıklar yeni kurulacak Bankacılık Tahkim Komisyonu yoluyla  çözülebilir. Ayrıca  işçiler ile işverenler arasında çıkan uyuşmazlıklar yeni  kurulacak İş ve Sosyal Güvenlik Tahkim Komisyonu ile çözülebilir. Yine halen  uygulanan ancak işlevini yerine getirmeyen Tüketici Hakem Heyetleri kaldırılarak  yerine Tüketici Tahkim Komisyonu kurulabilir. Böylece belli bir miktara kadar  olan tüketici uyuşmazlıkları adliye mahkemelerine başvurulmadan kısa sürede uzman  hakemler tarafından çözülecektir."

128 milyar dolar için soruşturma açılsın

Merkez Bankası eski Başkanı Durmuş Yılmaz ve eski Başkan Yardımcısı İbrahim Turhan, 128 milyar dolarlık döviz rezervinin kimlere, hangi kurdan ve ne amaçla satıldığının araştırılmasını istediler

Merkez Bankası'nın (MB) kime, ne kadar ve hangi kurdan sattığı bilinmeyen 128 milyar dolarlık rezerv satışının araştırılması için TBMM tarafından komisyon kurulması istendi. MB eski Başkanı Durmuş Yılmaz ve eski Başkan Yardımcısı İbrahim Turhan, açık yerine gizli yöntemlerle satılan 128 milyar dolarlık rezervin kimlere, hangi kurdan ve ne gerekçeyle satıldığının araştırma ve soruşturma yoluyla açığa çıkarılması gerektiğini söylediler.

İYİ Parti Milletvekili Durmuş Yılmaz, MB'nin öncelikle Sayıştay tarafından denetlenmesi gerektiğini söyledi. MB'nin normalde yerindelik denetimine tabi olmadığını belirten Yılmaz, ancak bu kuralın bu durum için geçerli olmadığını ifade etti.

Durmuş Yılmaz

KİMİN İMZASI VAR?

Yılmaz “O dövizler reel sektörde hangi firmalara verildi? Zombi firmalara mı gitti, batıklar mı önlendi, kaçtan hangi kurdan verildi? Bu mekanizmayı kim, nasıl kurdu ve altında kimlerin imzası var? Bütün bu soruların yanıtının ortaya çıkarılması gerekiyor” dedi. Yılmaz, “Para kaybolmadı, el değiştirdi” yorumunu yapanlara ise “Hırsız çaldığında da el değiştiriyor. Burada el değiştirme nasıl ve kime olmuş, önemli olan bunun ortaya çıkarılması” dedi.

2001'DE HÜKÜM GİYDİLER 

İbrahim Turhan da 128 milyar dolarlık döviz rezervinin hangi yöntemlerle satıldığı, kimlerin hangi kurdan aldığı, daha önemlisi de satışın hangi gerekçeyle yapıldığının mutlaka ortaya çıkarılması gerektiğini söyledi. 2001 krizi sırasında bankalara bir günde satılan 5.4 milyar dolar nedeniyle TBMM Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu'nun soruşturma açtığını ve nihayetinde davaların ardından MB yöneticilerinin görevi kötüye kullanmaktan hüküm giydiğini belirten Turhan, “128 milyar dolar için de TBMM önce bir araştırma komisyonu oluşturabilir. Gerekli görülürse bu soruşturmaya dönüştürülüp kamuoyuna gerçek bilgiler verilir. Anayasa'nın 87'nci maddesi para basma yetkisini TBMM'ye veriyor. TBMM bu yetkisini MB'ye devretmiş. MB'nin bu konuda hesap vereceği makam TBMM'dir. TBMM hem bankayı hem de varsa siyasi sorumluları ortaya çıkarabilir” diye konuştu.

KASADAKİ PARA BORÇ

İbrahim Turhan, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın MB'nin elinde 95 milyar dolar döviz bulunduğu açıklamalarını da bakkal örneğiyle yanıtladı. Turhan, “Bakkalı sabah açıyoruz, kasada 95 lira para var. Fakat bunun 81 lirası borç. Kalıyor 14 lira. Bir de komşu manavdan emanet (swap) 56 lira para almışız. Borcu ve emaneti çıkarıyorsun, gerçekte artıda değil eksi 42 liradasın. 2021 Ocak sonu itibarıyla MB'nin net rezervi eksi 42 milyar dolar. 2020 Ocak sonunda ise kasada 103 milyar dolar vardı. Borcumuz 66 milyar dolar, emanet 19 milyar dolardı. Rezervimiz eksi değil, artı 18 milyar dolardı” dedi.

EVİNİ SATAN TÜCCAR GİBİ

İbrahim Turhan, “128 milyar dolar rezerv mi vardı ki satılmış olsun?” sorusuna da tüccar hesabıyla şu yanıtı verdi: “Doğru, o kadar döviz yoktu ama döndüre döndüre tekrar tekrar satıldığı için tutar büyüdü. Bu şuna benziyor; tüccarsınız ve işleriniz bozuluyor. Evinizi satılığa çıkarıyorsunuz ama duyulmasın istiyorsunuz. Gizlice evinizi satıp, kimse anlamasın diye de sattığınız evde kiracı olarak oturmaya devam ediyorsunuz. Ancak bu sefer de ev hâlâ sizinmiş gibi piyasadan sürekli ödünç para (swap) topluyorsunuz. Sonuçta karşısına devasa tablo çıkıyor.”