ŞEYMA PAŞAYİĞİT
Uzun zamandır beklenen “Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Teklifte; hayvanını terk edene para cezası getirildi, hayvanların haczedilmesi yasaklandı, bir yıl sonra uygulanmak üzere “pet shop”larda kedi ve köpek bulundurulması yasaklandı, belediyelere hayvan bakımevi kurma zorunluluğu getirildi. İlk kez “hayvanlara yönelik suçlar” düzenlendi. Mevcut kanunda “kabahat” olarak düzenlenen “nesli yok olma tehlikesi altında olan hayvanları öldürmek, bir hayvan neslini yok etmek, ev hayvanı veya evcil hayvanları kasten öldürmek, hayvanlara işkence etmek, zalimce muamelede bulunmak, hayvanları dövüştürmek, hayvanlarla cinsel ilişkide bulunmak” suçlarına hapis cezası ve idari para cezası öngörüldü.
AKP tarafından hazırlanan 117 milletvekilinin imza attığı Hayvanları Koruma Kanunu ile Türk Ceza Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM’ye sunuldu.
“SÜS HAYVANI” TANIMI KALKTI
Kanun teklifinde, hayvanların “süs” olarak değerlendirilmesinin etik olmadığı gerekçesiyle mevcut kanunda yer alan “süs” ibarelerinin tamamı çıkarıldı. Ev hayvanı tanımında, hayvanı muhafaza edeceği ve sorumluluğunu üstleneceği belirtilen “insan” ibaresi yerine “gerçek ve tüzel kişiler” ibaresi kullanılarak kapsam genişletildi. “Hayvan bakımevi” tanımına da “Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan izin alınmak suretiyle kurulan” ifadesi eklendi. Böylelikle hayvan bakımevlerinin Bakanlık tarafından belirlenen standartlarda yapılması öngörüldü. Sahipsiz hayvanlar bakımından yerel yönetimlerce yapılacak parazit mücadelesi, tedavi, aşılama, kısırlaştırma ve dijital kimliklendirme yöntemleriyle işaretleme işlemleri, “rehabilitasyon” olarak tanımlandı.
HAYVANINI TERK EDENE PARA CEZASI
Sahipsiz hayvan popülasyonunun kontrolsüz artışının önlenmesi için kedi ve köpek sahiplerine, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2022 tarihine kadar dijital kimliklendirme yöntemleri ile kayıt altına aldırmaları zorunluluğu getirildi. Buna bağlı olarak “ev hayvanını terk etmek”, ilk kez kabahat olarak düzenlendi ve 2 bin liralık idari para cezasına hükmedilmesi öngörüldü.
HACZEDİLMESİNE YASAK
Mevcut kanunda yer alan, ev hayvanlarının haczedilmesine ilişkin yasaklayıcı hükümde değişiklik yapıldı. Sadece ev ve bahçe içerisinde bulunanların değil ticari amaç güdülmeksizin bakılan bütün ev hayvanlarının haczedilmesi yasaklandı.
BELEDİYELERE HAYVAN BAKIMEVİ KURMA ZORUNLULUĞU
Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 75 bini aşan belediyelere 31 Aralık 2023, diğer belediyelere ise 31 Aralık 2025 tarihine kadar hayvan bakımevi kurma zorunluluğu getirildi. Belediyelere, bu madde yürürlüğe girdikten sonra üç yıl süreyle hayvan bakımevi kurmak ve rehabilitasyon çalışmaları yapmak için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinden kaynak ayırma zorunluğu getirildi. Nüfusu 25 bin altında olup hayvan bakımevi kurma zorunluluğu bulunmayan belediyelere, sorumluluk alanındaki sahipsiz hayvanları en yakın belediyeye götürerek rehabilite ettirme zorunluluğu getirildi. Hayvan bakımevlerinde çalışacak personelin niteliğine ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı’nın düzenleme yapılması öngörüldü.
“PET SHOP”LARDA KEDİ KÖPEK BULUNDURMA YASAĞI
Hayvanı satış yerlerinde, ortamın hayvan sağlığı ve etolojisi bakımından uygun olmaması sebebiyle kedi ve köpek bulundurulması yasaklandı. Ancak ev hayvanı, satış yerlerinde katalog ve benzeri görsel bilgilerden seçilebilecek. Tarım ve Orman Bakanlığı’nca izin verilen üretim yerlerinden teslim alınabilecek. Bu düzenleme bir yıl sonra uygulanacak.
YUNUS PARKLARI YASAĞI
Hayvanların kullanıldığı kara ve su sirkleri ile yunus parklarının kurulması yasaklandı. Yasaklara aykırılık ise 25 bin lira idari para cezası yaptırımına bağlandı.
DÖRT KÖPEK TÜRÜ İÇİN DÜZENLEME
Tehlikeli türlerin sahiplenilmesi, barındırılması ve beslenmesi yasak fiiller arasına aldı. Mevcut kanunda yer alan dört köpek türü; Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino ve Fila Brasilerio ile melezlerine ilişkin düzenleme yapıldı.
Söz konusu hayvanların sahiplerinin mağdur edilmemesi için bu hayvanları hayvan bakımevlerine teslim edebilmeleri veya 6 aylık süre içinde ancak kısırlaştırmak ve kayıt altına almak suretiyle bakabilmeleri yönünde hüküm getirildi. Maddenin yürürlüğe girmesiyle beraber, bu hayvanların ağızlıksız ve tasmasız sokağa çıkarılması, çocuk oyun alanları ve parklarına, halkın yoğun olarak bulunduğu alanlara girmesi yasaklandı. Aksi takdirde 11 bin lira idari para cezası uygulanacağı hükme bağlandı. Ayrıca bu hayvanların sokağa terk edilmesi yasağına ilişkin idari para cezasının 30 bin olarak uygulanması öngörüldü.
BAROLARDAN BİRER TEMSİLCİ VE DENETLEME YETKİSİ
İl Hayvanları Koruma Kurulu’na ildeki barolardan birer temsilcinin üye olarak alınması öngörüldü. Kurula hayvan bakımevlerini ve hastanelerini denetleme yetkisi de verildi. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hayvanların etolojisine ve habitatına uygun, serbest dolaşımlarına imkan sağlayan ‘doğal yaşam parkları’ ile ilgili düzenleme yapılması öngörüldü.
İLK KEZ ‘SUÇ’ OLARAK DÜZENLEME
İlk kez hayvanlara yönelik, “suçlar” düzenlemesi yapıldı. Mevcut kanunda “kabahat” olarak düzenlenen “nesli yok olma tehlikesi altında olan hayvanları öldürmek, bir hayvan neslini yok etmek, ev hayvanı veya evcil hayvanları kasten öldürmek, hayvanlara işkence etmek, zalimce muamelede bulunmak, hayvanları dövüştürmek, hayvanlarla cinsel ilişkide bulunmak”, “suç” haline getirildi ve mevcut idari para cezalarının miktarları artırıldı.
Buna göre; nesli yok olma tehlikesi altında olan bir hayvanı öldüren kişiye bir yıldan beş yıla kadar, bir hayvan neslini yok eden kişiye beş yıldan on yıla kadar, hayvan dövüştüren kişiye üç aydan iki yıla kadar, kurban kesimi gibi kanunî istisnalar ile tıbbî ve bilimsel gerekçeler, gıda amacı, insan ve çevre sağlığına yönelen önlenemez tehditler dışında bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişiye altı aydan dört yıla kadar, bir ev hayvanına veya evcil hayvana işkence eden veya acımasız ve zalimce muamelede bulunan kişiye altı aydan üç yıla kadar, hayvanlarla cinsel ilişkide bulunan kişiye altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ve yüz günden az olmamak üzere adli para cezası öngörüldü. Düzenlenen suçların, birden fazla hayvana karşı aynı anda veya hayvanların bakım ve gözetim yükümlülüğü ile görevlendirilmiş kişilerce işlenmesi halinde her iki durum için ayrı ayrı verilecek cezanın yarı oranında arttırılması ve suçlara konu olan hayvanların, koruma altına alınarak yerel yönetimler tarafından hayvan bakımevlerine götürülmesi düzenlemesi yapıldı.
