TAMER ARDA ERŞİN - CANSU TİMUR

Anadolu Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Kutsi Tuncay, Başkent Gaz'ın, doğal gaz kullanımında yüzde 60'ı geçtikleri gerekçesiyle Anadolu OSB'ye doğal gazını kesme bildiriminde bulunduğunu açıkladı. OSB'lerdeki enerji kesintilerini değerlendiren Tuncay, "Hayati sonuçlar ortaya çıkabilir. BOTAŞ, Başkent Gaz, 'Gazını kesmeye geliyorum' dediğinde, çalışan bir firmada ani gaz kesintisi o firmada hayati ne gibi sonuçlar doğurur kestirmemiz mümkün değil. İş kazalarına sebep olabilir; patlama, çatlamalara sebep olabilir" dedi.

İran’ın 20 Ocak'ta 10 günlüğüne doğal gaz akışını kestiğini duyurmasıyla OSB’lerde doğal gaz ve elektrik kesintileri başladı. Enerji kısıtlamalarının ardından, bazı sanayiciler jeneratör desteğiyle fabrikalarda makinelerin çalışmasını sağlarken bazı sanayiciler ise üretimi kesinti olan günlerde tamamen durdurdu. 

Ankara’da da 120 sanayicinin bulunduğu Anadolu OSB Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Kutsi Tuncay, sanayicilerin kesintilerden dolayı tedirgin olduğunu söyledi. Tuncay, OSB’lere yönelik elektrik ve doğal gaz kesintilerini ANKA Haber Ajansı’na değerlendirdi.

Tuncay, son bir yılda doğal gaz ve elektrikte yaşanan fiyat artışının sanayiciyi olumsuz etkilediğini kaydederek, “Ocak 2021 ile Ocak 2022 arasında doğal gazda fiyat artışı, OSB'deki sanayici için yüzde 456. Elektrikteki fiyat artışı da yüzde 156 civarında. Bunlar, üretimlerin olmazsa olmazı. Bunlar önemli ölçüde üretim maliyetlerini arttırdı” dedi.

"TOPLU ELEKTRİK VE DOĞAL GAZ ALMAK ALEYHİMİZE DÖNMÜŞ VAZİYETTE"

“Üretim yapabilmek ve ihracat yapabilmemiz için de elektrik, doğal gaz enerjisine ve iç piyasadaki fiyat artışlarının istikrarlı olmasına ihtiyaç var. Burada o ihtiyaçlar karşılanmış değil” diyen Tuncay, OSB’de bulunan sanayicilerin enerjiyi daha pahalıya kullanmasına değindi. Tuncay, şunları söyledi:

“Son geldiğimiz noktada, doğal gaza sınırlı kullanım geldi. Aralıkta kullandığımız doğal gazın yüzde 60'ı kadar doğal gaz verileceği, bütün üretimlerin buna göre planlanması gerektiği BOTAŞ ve Başkent Gaz tarafından belirtildi. Doğal gazda fiyat bazında zaten OSB'ler dışardaki yatırımcıya göre aralıkta yüzde 2,4 daha fazla doğal gaz parası ödedi, bu ay da yüzde 3,4 daha fazla doğal gaz parası ödeyeceğiz. Toplu elektrik ve doğal gaz almak artık aleyhimize dönmüş vaziyette. OSB'de bir yatırımcı 300 bin metreküpün altında gaz, bin 600 kw'nin altında enerji tüketse de OSB tek saatten enerji aldığı için 300 bin metreküp üzerinde bir fiyatla fiyatlandırılıyor. Bunu düzelttiremedik. Dışardaki sanayiciye göre 2,5 ve 3,5 kat pahalı enerji kullanıyoruz."

BAŞKENT GAZ, ANADOLU OSB'YE DOĞAL GAZ KESME BİLDİRİMİNDE BULUNDU 

Tuncay, enerji dağıtım şirketlerinden yüzde 60’ın üzerinde kullanım yaptıkları gerekçesiyle bildirim aldıklarını ve enerjilerinin kesileceğini söyledi. Tuncay’ın açıklaması şöyle:

“Pazartesi ilk yaşanan şu oldu: BOTAŞ, doğal gaz kullanıcılarına, ‘Yüzde 60 kullanımı geçtin, ben doğal gazını kesmeye geliyorum’ diye bildirimlerde bulunmaya başladı. Dün akşam itibariyle de bize geldi. Kesme yoktu ilk başta. ‘Kullanırsan 5,20 TL ceza alırsın’ denilmişti. Bu ceza, kesmeye dönüştü. Başkent Gaz'dan kesme bildirimi dün akşam bize de geldi. Daha fiili kesmeye gelmediler ama kesebileceklerine ilişkin uyarıda bulunurlar.  

Elektrikte de kurulu gücümüzün yüzde 70'i kadar kesinti yapılacağı, ama geri kalan yüzde 30'un nasıl kullanılacağı konusunda hali hazırda bilgi almış değiliz. Bu, bizi hukuki zorunluluk haline sokuyor. Tabii bu bizi, büyük bir hukuki sorumluluk altına sokuyor. Bu enerjiyi kullandıracak mıyız, kullandıracaksak nasıl kullandıracağız? Uygulanacak yaptırımlarda muhakkak hukuki sonuçlar olabilir. Bu sonuçlarda bu yükü kim alacak?”

"BAKAN'DAN RİCA ETTİK, ALAMADIK"

Tuncay, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in OSB yöneticileriyle yaptığı toplantıda sanayicilerin yurt dışında iş birliği yaptığı firmalara kesintilerini bildirmek üzere resmi bir yazı talebinde bulunduğunu belirterek, “Bakan'dan rica ettik; ‘En azından yazıyla bildirin, yurt dışında iş birliği yaptığımız firmalara bildirimde bulunalım’. Onu alamadık. Hem Sanayi Bakanlığı'ndan hem Enerji Bakanlığı'ndan alamadık” diye konuştu.

"BİRÇOK İŞLETMEYE SONUÇLARI ÇOK AĞIR OLACAK"

Tuncay, OSB'lerde iş yapan sanayicilerin tedirgin olduğunu kaydederek şunları söyledi:

“İşletmeler çok zor durumda. Enerji kesildiğinde Türkiye'de batacak firmalar var. Seramik, döküm sektörü gibi. Bugün ‘kapat’ dediğinde potayı kapatamazsınız, üretimi durduramazsınız. Çünkü üretim bir süreç. Başlaması öncesi hazırlık gerektiren, üretim süreci izlenmesi gereken, üretimden sonra belli süreçlerin yaşandığı bir süreç. Nitekim birçok işletmeye sonuçları çok ağır olacak, onu da zamanla göreceğiz.

Hayati sonuç doğuracak sebepler de ortaya çıkabilir. BOTAŞ, Başkent Gaz, 'Gazını kesmeye geliyorum' dediğinde, çalışan bir firmada ani gaz kesintisi o firmada hayati ne gibi sonuçlar doğurur kestirmemiz mümkün değil. İş kazalarına sebep olabilir; patlama, çatlamalara sebep olabilir. Bilmiyoruz ne olacağını. Ani soğutamazsınız, ısıtamazsınız. 

Çikolata üreten gıda fabrikasında bütün sistemdeki borular çikolata dolu. Siz ısıtmayı kestiğiniz an bütün malzeme dolacak, bir daha açma şansınız yok. Bütün sistemi sökeceksiniz, atacaksınız. Bu, firmanın batması demek. Üretim kaybı başka bir şey, batması başka bir şey. Jeneratör durduğu an biz onu besleyemiyorsak batacak adam. Birçok sanayici korkulu rüya görüyor şu an. ‘Aman jeneratörüm durmasın, enjektör arızalanmasın, arıza yaparsa battım’ diyor. Bu tip yatırımcılar her an bir şeylerini kaybediyorlar.”

"ÜRETİM SİSTEMİ KAYBEDİYORSA ÜLKE DE KAYBEDİYOR"

Kesintilerin, çalışanları da etkileyeceğini belirten Tuncay, "Üretim sistemi kaybediyorsa bir ülkede, ülke de kaybediyor. O üretim zincirinde istihdam edilmiş insanlar da kaybediyor. Benim işletmem bir halkaysa ve ben o yükü taşıyamıyorsam diğer halkalar da görev yapamayacak" değerlendirmesinde bulundu.

"TÜRKİYE'DE ÜRETİM YAPMAK ZOR"

Kesintilerin sonuçlarını kestirmenin mümkün olmadığını kaydeden Tuncay, Türkiye'de üretim yapmayı da değerlendirdi. Tuncay, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Ummadığımız, düşünmediğimiz boyutları var bu işin. Enerjide sağlıklı tedarikin sağlanması ve sürekliliğin sağlanması, fiyat istikrarının sağlanması çok önemli. Bu da bizi yönetenlerin görevi. Ben, şu an buradayım, talip olduğum işin başındayım. Ülkeyi yönetenlerin de bunun farkında olmaları lazım.

İran'ın 10 gün enerji verememesi Türkiye'nin tamamında enerji kısıtlamasını gerektirecek bir büyüklük müdür? Yüzde 10-15'lik bir tedariki yapamamak tüm ülkeyi bir anda etkiler mi? Bunun cevabını bilmiyorum, bu sorunun cevabını da alamadık zaten. 

Türkiye'de üretim yapmak… Fiyat istikrarının sağlanamadığı, sübvanselerle beslenmeye çalışılan sistemlerin gelişmeleri, büyümeleri kalıcı olamaz. Hep böyle anlık olacaktır. Türkiye'de üretim yapmak zor. Üretim hayatı çok riskli ve zor ama ülke bizim ülkemiz, yeterince kaynağımızın olduğunu biliyoruz. Kaynak problemi olmadığını biliyorum. Ne kaynak ne para problemi var ülkemizde. Büyük bir ölçüde güven problemi, organizasyon bozukluğu var. Ufak dokunuşlarla pek çok şey değişebilir. Üretim sektöründe hayat zor da olsa kolaylaştırma olabileceğini düşünenlerdenim. Çalışacağız, tükettiğimizden fazla üretmeye çalışacağız ya da tükettiğimiz her şeyi üreteceğiz. Bu güçte ama ithalata dayalı kalkınma hedeflenmiş durumda. Yapılan yanlışlardan dönülebilir. Dönüldüğünde hayat daha farklı olacak diye düşünüyorum."