Milyonlarca yurttaşı ilgilendiren emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenleme muhalefetin, “Emeklilikte prime takılanlar yaratıyor” eleştirisine rağmen TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kademeli prim sistemiyle kabul edildi. Muhalefetin, sorunun çözümü için verdiği önergeler AKP ve MHP'li milletvekillerinin oyları ile reddedildi. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda EYT ile ilgili Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kabul edildi. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na eklenen geçici maddeyle, ilgili kanunlara göre, teklifin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması talebinde bulunanlardan yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanacak. Geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmayacak ve geriye dönük hak talep edilemeyecek. İlk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 10 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanacak. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde bu indirimden tekrar yararlanılamayacak. Kamu kurum ve kuruluşlarında kadroya alınan işçiler ile il özel idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde işçi statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları kamu kurum ve kuruluşları veya şirketlerce iş sözleşmelerinin feshedilmesini zorunlu tutan düzenlemeler yürürlükten kaldırılacak. MUHALEFETİN ELEŞTİRİLERİ VAR, EMEKLİLİKTE PRİME TAKILANLARIN OLUŞTUĞU SAVUNULUYOR Muhalefet ise AKP’nin bu teklifinin EYT sorununu ortadan kaldırmadığını dile getirdi. Teklifte getirilen kademeli prim sistemi nedeniyle emeklilikte prime takılanlar sorunu oluşacağını belirten muhalefet, teklifte 5 bin 975 güne kadar yükselen prim günü sayısını 5 bin gün ile sınırlandırılması ve 5 bin prim gün şartını sağlayanların emekli edilmesini istiyor. Muhalefet ayrıca 8 Eylül 1999 şartını da eleştiriyor ve bir gün ile EYT’yi kaçıranların 15 yıl daha çalışma zorunda kalacağına dikkat çekerek, düzenlemede 31 Aralık 1999 tarihinin baz alınmasını istedi. Muhalefetin bu tarihe ilişkin itirazının en büyük nedeni ise 1999 yılında yaşanan Düzce ve Marmara depremi nedeniyle yurttaşların sigorta başlangıcının geç yapılmış olması. Muhalefet, staj yapanların da teklif kapsamına alınmasını istiyor. Muhalefet ayrıca intibak düzenlemesi de yapılması gerektiğini komisyon görüşmeleri sırasında savundu. Yüzde 30 olan aylık bağlama oranının yüzde 70’e yükseltilmesi gerektiği de muhalefetin önerileri arasında yer aldı. Muhalefet, 1999 öncesi aylık bağlama oranının yüzde 70 olduğunu anımsattı. Muhalefet eksik gördüğü bu kısımların düzeltilmesi için önergeler verdi ancak bu önergeler AKP ve MHP’li milletvekillerinin oyları ile reddedildi. 2,2 MİLYON KİŞİ YIL İÇİNDE EMEKLİ OLACAK SGK Başkanı Kürşad Arat’ın Komisyon’a sunduğu etki analizine göre; yaş şartının kaldırılmasıyla birlikte, pirim gün sayısını tamamlayan 2,2 milyon kişi, teklif yürürlüğe girdikten sonra emekli olacak. Bunların 1,7 milyonu işçi, 89 bini kendi nam ve hesabına çalışan esnaf gibi 4B’liler, 496 bini ise memur. Teklif mart ayında yürürlüğe girerse hemen olacak 2,2 milyon kişinin kamuya bu yılki toplam maliyeti 194,4 milyar lira olacak. SGK, çalışan EYT’lilerin emekli olması nedeniyle bu yıl 45,5 milyar lira prim kaybı yaşayacak. EYT düzenlemesinden yararlananların tamamının çalışmaya devam etmesi durumunda kamuya 10 aylık maliyeti 6,3 milyar lira, yüzde 75’nin devam etmesi durumunda ise 4,7 milyar lira olacak. Ayrıca 3,5 milyonu işçi, 619 milyonu 4B’li, 669 bini memur olmak üzere emekli olmayı bekleyen 4,8 milyon kişi daha var. Emekli ve yaşlılık aylığı bağlananların en son çalıştıkları iş yerlerinde çalışmaya devam etmeleri halinde, bu sigortalıları istihdam eden işverenlere 5 puanlık sosyal güvenlik prim desteği verilecek. Bu desteğin Hazine’ye ek yük getirmeyeceği öngörülüyor. Analizde, EYT'lilerin yaş ortalamasına ilişkin, "2,2 milyon sigortalının ortalama yaşı 48,5 ve ortalama emekliliğe kalan süresi ise 6,3 yıldır. Ülkemizde mevcut durumda yıl içinde emekli olanların ortalama yaşı kadınlarda 54,1, erkeklerde ise 54,3’tür. Hemen emekli olabilecek 1,7 milyon işçinin yaklaşık yüzde 87’si (1,4 milyon) aktif çalışma hayatında yer almaktadır" denildi.