DİLAN KUTLU Üreticiler, buğday taban fiyatlarının açıklanmasını beklerken; sektör temsilcileri, maliyet hesabı yapıp taban fiyatlarına ilişkin görüşlerini açıklıyor. Eski Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ve Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, ANKA Haber Ajansı’na “TMO geçen yıl edindiği tecrübeyle kademeli fiyat uygulayabilir diye bir beklentimiz var” değerlendirmesini yaptı. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise “Geçen yıl TÜİK rakamlarıyla 17,6 milyon tonun altına düşen buğday üretiminin bu yıl 20 milyon tonun üzerine çıkmasını beklemiyoruz. Dünyada fiyatların yükseleceği gündeme getirilirken ülkemizdeki arz açığının, yurt dışından daha pahalı fiyatlarla karşılanması mümkün gözükmüyor” dedi. TMO'nun buğday taban fiyatını açıklaması beklenirken sektör temsilcileri ve büyük üreticiler buğday fiyatlarına ilişkin önerilerini açıklamaya başladı. Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru’nun, 1 kilogram buğdayın maliyetini 4,26 TL olarak açıklamasına tepkiler gelmişti. Eski Toprak Mahsulleri Ofisi ve Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu, ANKA Haber Ajansı’na yaptığı değerlendirmede; “Benim kanaatim kademeli fiyat açıklanabilir. Çünkü geçen yıl hasat sonrası fiyatlar artınca devlet tepki almıştı. Muhtemelen 5 ile 6 TL kilogramdan fiyatların başlayıp aylık artışlarla gidebilir” dedi. Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise “Ülkemizde büyük çiftçiler ile küçük çiftçilerin maliyeti aynı değil. Eğer TÜİK’in kullandığı tarımsal girdi fiyat endeksindeki gübre fiyat artışını kullanırsak bu buğday alım fiyatını baştan baskılama anlamına gelir” değerlendirmesini yaptı. "TMO FİYAT AÇIKLIYOR AMA ÇİFTÇİ ‘O ZAMANA KADAR BEN UCUZA SATMIŞ OLUYORUM’ DİYOR" Eski TMO Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu buğday fiyatlarına ilişkin şunları söyledi: “Üreticinin girdi maliyetleri geçen yıla göre büyük ölçüde arttı. Değişen dünya konjonktüründe fiyatları ciddi ölçüde arttı. Dolayısıyla bu yıl piyasa hareketlendi. Rusya ve Ukrayna savaş etkisi devam ediyor. Hindistan ihracata yasak getirdi. Romanya da öyle. Türkiye’de de dökme zeytin yağı ve bazı ürünlere kısıtlama getirdi. Öyle olunca uluslararası piyasada dünya fiyatları hareketlendi. Devlet geçen yıl edindiği tecrübeyle kademeli fiyat uygulayabilir diye bir beklentimiz var. TMO fiyat açıklıyor ama ‘o zamana kadar ben ucuza satmış oluyorum’ diyor çiftçi. Kademeli fiyatlarla ileriki aylardaki hedefi de görür çiftçi. Adana Çiftçileri Birliği’nin maliyetler, Çukurova çiftçisi bazında hesaplanmış maliyetler İç Anadolu çiftçisinin verimliliği daha düşük. Doğu Anadolu Bölgesi’ne doğru gittiğinizde bu fiyat 5,5-6 liraları bulur. Çünkü buralar nadasla üretim yapıyor. Arazi ölçeği daha düşük, verimi de düşük. Fiyat beklentisi daha düşük olur. Bizim geçmiş yıllarda hiç fiyat açıklamadığımız sezonlar oldu. Fiyat açıklamak kadar açıklamamak kadar bize göre müdahale politikasıdır. Piyasa arz talep dengesi açıklayacağınız fiyatlarını yüksek seyredeceğini görüyorsanız müdahale etmenizin anlamı yok. Çünkü maliyetler hiç bu kadar katlanmamıştı. Mazot ve girdiler ortada. Çiftçinin maliyeti geçmiş yıllara göre artı. "BELLİ BÖLGELERDE ÜRETİLEN BUĞDAYIN BİR KISMINI YEM SEKTÖRÜ ALACAK" Bu yıl, ‘Rekolte geçen yıla göre daha iyi olacak’ diyoruz. Ama muhtemel risklerle... Belli bölgelerde üretilen buğdayın bir kısmını yem sektörü alacak. Marmara Bölgesi, kısmen İç Anadolu buğdayı silajlık olarak kullanılacak. Geçen yıl Türkiye 4,5 milyon ton buğday ithal etti. Bu sene geçen yıldan 2-3 milyon ton arası daha fazla ama 3 milyon arası ihtiyaç olacak. Ekilişte azalma var. Gübre kullanımda azalma var. "BUĞDAY YÜZDE 100 ARTTI DİYE EKMEK YÜZDE 100 ARTMAZ" TMO bu yıl da çok ürün alamaz. İthal maliyeti 6 TL’nin üzerinde. Çünkü ekiliş azalması, yerel rekolte kayıpları, buğdayın bazı bölgelerde silajlık biçimi, yemcilerin buğday talebi ve sektör ilgisi gibi sebeplerle piyasa hareketli olacak. Artan fiyat bir şekilde yansıyacak ama ekmek fiyatlarına çok etkisi olmayabilir çünkü; ekmek maliyeti içerisinde buğday kaynaklı maliyet yüzde 25-30 arası. Buğday yüzde 100 arttı diye ekmek yüzde 100 artmaz. Buğday maliyetinin yanında akaryakıt ve elektrik fiyatları da önemli. ZMO BAŞKANI SUİÇMEZ: "BUĞDAY ÜRETİMİNİN 20 MİLYON TONUN ÜZERİNE ÇIKMASINI BEKLEMİYORUZ" Ziraat Mühendisleri Odası Baki Remzi Suiçmez, buğday maliyet hesaplanmasının büyük çiftçilere göre yapıldığını belirterek, "Ülkemizde büyük çiftçiler ile küçük çiftçilerin maliyeti aynı değil" dedi. Suiçmez, şunları söyledi: "Ülkemizde rekolte tahminlerinin açıklanmadığı, Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’nde ciddi kuraklık sorunların yaşandığı Şanlıurfa ve Adana gibi en çok buğday üreten illerimizdeki don zararının etkileri kışlık ekim yapılan iç Anadolu ağırlıklı illerimizde yeterli gübrenin atılmaması ya da gübresiz ekim yapılması karşılığında geçen yıl TÜİK rakamlarıyla 17.6 milyon ton altına düşen buğday üretiminin bu yıl 20 milyon tonun üzerine çıkmasını beklemiyoruz. Dünyada Birleşmiş Milletler dahil, buğday ekim alanlarının azalacağı ve buğday fiyatlarının yükseleceği gündeme getirilirken ülkemizdeki arz açığının yurtdışından daha pahalı fiyatlarla karşılanması mümkün gözükmüyor. Eğer TÜİK’in kullandığı tarımsal girdi fiyat endeksindeki gübre fiyat artışını kullanırsak bu buğday alım fiyatını baştan baskılama anlamına gelir. Çözüm TMO’nun TÜİK verileri üzerinden değil, gerçek mazot gübre ilaç sulama maliyetleri üzerinden gecikmeden alım fiyatı açıklaması, alım garantisi vermesi."