Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), İnşaat Sektörü Analizi başlıklı raporunun Temmuz 2021 sayısını yayımladı. Raporda, Kamu-Özel İş Birliği (KÖİ) modeliyle gerçekleştirilen projelerde son dönemde düşüş yaşandığı; inşaat maliyetlerinin ise son iki yılın zirvesine çıktığı belirtildi.
TMB tarafından hazırlanan Temmuz 2021 İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nda Ticaret Bakanlığı verilerine göre; Türk müteahhitlik firmalarının, 2021 yılı haziran ayı sonu itibariyle 33 ülkede 6,5 milyar doları tutarında 100 proje üstlendiğine dikkat çekildi. Böylece yılın ilk altı ayı itibarıyla yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde 1972 yılından bugüne dek üstlenilen proje tutarı, 428 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Yatırımlardaki yavaşlamaya küresel salgının ivme kazandırdığı belirtilen raporda, KÖİ modeliyle gerçekleştirilen projelerde de son dönemde düşüş izlendiği aktarıldı. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı verilerine göre; büyük kamu yatırımlarında son yıllarda sıkça tercih edilen KÖİ modeli kapsamında yurt içinde 2018 ve 2019 yıllarında 8 sözleşme, 2020’de 3 sözleşme ve bu yılın ilk altı ayı itibarıyla da 1 sözleşme imzalanmış durumda.
Raporda, KÖİ projeleriyle ilgili şu veriler paylaşıldı: “Bu konuda son yirmi yılda beşer yıllık dönemlerdeki eğilimlere bakıldığında; 2017-2021 döneminde toplam 7,7 milyar TL’lik 30 projenin, 2012-2016 döneminde toplam 91,5 milyar TL’lik 69 projenin, 2007-2011 döneminde 31,2 milyar TL’lik 53 projenin ve 2001-2006 döneminde toplam 6,4 milyar TL’lik 33 projenin KÖİ modeliyle hayata geçirilmiş olduğu görülmektedir.
İNŞAAT MALİYET ENDEKSİ, SON İKİ YILIN EN HIZLI YÜKSELİŞİNİ GÖSTERDİ
Yaklaşık iki yılı aşkın zamandır sektörün öne çıkan sorunları arasında maliyet artışları dikkat çekiyor. Geçtiğimiz çeyrek dönemde özellikle demir-çelik ve çimentoda öngörülemeyen yüksek artışlar, maliyet baskısını ağırlaştırdı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan verilere göre; inşaat maliyet endeksi, nisanda yıllık bazda yüzde 35,5 artarak iki yılı aşkın sürenin en hızlı yükselişini kaydetti. Endeks, aylık bazda da yüzde 3,5 arttı. TMB’nin raporunda, artan maliyetlerin yarattığı riske ilişkin şunlar paylaşıldı: “Bu dönemde malzeme endeksi ile işçilik endeksi, sırasıyla yıllık bazda yüzde 43,1 ve yüzde 20,6 ile hızlı yükselmiştir. Aylık bazda malzeme endeksi yüzde 5, işçilik endeksi yüzde 0,5 yükseliş gösterirken yıllık bazda da malzeme endeksi yüzde 43, işçilik endeksi yüzde 20,6 artmıştır. Girdi maliyetlerindeki öngörülemez artışların önüne geçilmesi hem kamu projeleri hem de ekonomik konut üretimi açısından büyük önem arz etmektedir.”
FİYAT FARKI ÖDEMESİ VE TASFİYE İÇİN ÇALIŞMA HAZIRLANDI
Kamu projelerindeki maliyet artışlarının karşılanabilmesini için fiyat farkı ödemesi ve şarta bağlı olmayan tasfiye hakkının tanınmasını içeren bir düzenleme yapılmasının artık kaçınılmaz hale geldiği belirtilen raporda, sorunun kamu ile paylaşıldığı belirtildi.
Raporda, “TMB olarak, bu konuda çözüm için üç ana unsur üzerine inşa edilen bir çalışma, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Kamu İhale Kurumu ile paylaşılmıştır. Doğrudan ve dolaylı etkileriyle ekonominin geneli için büyük önem taşıyan inşaat sektöründe yatırımların hızlanması ve ödeneklerin açılması gerek artan girdi maliyetleri gerek genel anlamda sektör üzerindeki vergi yüklerini azaltacak adımların atılması ihtiyacı öne çıkmaktadır” denildi.