Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Baba mesleğini icra etme eğiliminde olan genç sayısı azalıyor. 50, 60, 100 yıl devam eden köklü ticaret anlayışı bitiyor. Çünkü ticaretin şekli değişti. Geçimi sağlayacak güvence olmadığı için maalesef çocuklar babalarının mesleklerini icra etmiyor” dedi. Bazı mesleklerin unutulmaya yüz tuttuğunu, istihdam odaklı sanayide bile çırak bulunamadığına dikkat çeken Palandöken, esnafın teşviklerle desteklenmesi gerektiğini söyledi.
TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, esnaf ve sanatkarların yaşadığı sorunlarla ilgili açıklama yaptı. Baba mesleğini devam ettirenlerin sayısı yüzde 36’lardan yüzde 11’lere kadar gerilediğine dikkat çeken Palandöken, esnafın teşviklerle desteklenmesi gerektiğini söyledi. Birçok meslekte işin erbaplarının yetiştirecek çırak bulamadığını kaydeden Palandöken’in değerlendirmesi şöyle:
MAALESEF ÇOCUKLAR BABALARININ MESLEKLERİNİ İCRA ETMİYOR: Ticaretin ve ekonominin temeli esnaf ve sanatkârdır. Ancak günümüzde esnaf ve zanaatkâr olmayı seçen, baba mesleğini icra etme eğiliminde olan genç sayısı azalıyor. 50, 60 yıl, 100 yıl devam eden köklü ticaret anlayışı bitiyor. Çünkü ticaretin şekli değişti. Geçimi sağlayacak güvence olmadığı için maalesef çocuklar babalarının mesleklerini icra etmiyor.
BABA MESLEĞİNİ DEVAM ETTİRENLERİN SAYISI YÜZDE 11’LERE KADAR GERİLEDİ: Maalesef baba mesleğini seçenlerde oran çok düştü. Baba mesleğini devam ettirenlerin sayısı yüzde 36’lardan yüzde 11’lere kadar geriledi. Berberin çocuğu ‘artık ben baba mesleğini yapmam çünkü babam çok yoruldu’ diyor. Kalaycı, bakırcı, mobilyacı sektörleri, tuhafiye, billuriye, fotoğrafçılık gibi mesleklerde kuyumculuk gibi özel işlerde hassas ve sermayeli işlerde de artık insanlar baba mesleğine rağbet göstermiyor. Zaten esnaflık ömrü de açılan kapanan dükkan sayısına baktığınız zaman görülüyor. İş yeri açılıyor ama en fazla 2-3 yıl ayakta kalabiliyor. Bir simitçi açılıyor bakıyorsunuz ki 6 ay sonra kapanıyor. Dolayısıyla ustanın çırak yetiştirmesi de zorlaşıyor. Ayrıca baba mesleğinden vazgeçmek işsizliğe de yol açıyor.
ÇIRAK BULUNMASI MÜMKÜN DEĞİL: Mobilya tamircisi ile döşemeci bulunamaz hale geldi. İstihdam odaklı sanayilerde bile çırağın bulunması mümkün değil. Babalarının mesleklerini icra etme şansları olmayan çocuklarımız artık başkalarının yanında ya tezgahtar oluyor ya da başka bir işle iştigal ediyorlar. Eğitimlerine devam ederek devlet dairelerinde iş arayanlar da oluyor. Bildiğiniz üzere orada da sınırlı iş olduğu için birçoğu işsizler ordusuna katılıyorlar. Halbuki baba mesleğini layığı ile icra eden ve geliştiren insanlar o işi 80 sene idame ettirebiliyor. Günümüzde baba mesleğinde gelecek görmeyen çocuklar maalesef bu mesleklere yönelmiyorlar.
TARIM VE HAYVANCILIKTA DA DURUM AYNI: Tabii tarım alanlarında da aynı sıkıntı var. İnsanlar kazanamadığı sürece hayvancılığı bırakıyor. Ürettiği ürünün değerinin şehirlerdeki fiyatıyla mukayese ediyor. ‘Ben bu işi yapsam da ne olur’ diyor. Dolayısıyla bir başkasının yanında çalışmayı tercih ediyorlar. Öncelikle meslek liselerindeki eğitim modelleri ahilik geleneklerine göre yoğunlaşmalı. Yoksa 2,5 milyon iş yerinde esnaf ve zanaatkar yanında yetişmiş olanlar başkalarının yanında tezgahtar olarak kalacak. Birçok meslekte işin erbapları yetiştirecek çırak bulamayacak. Zanaat babadan çocuğu intikal eden önemli bir miras. Kendisini geliştiren çocukların ikinci üçüncü kuşaklara eleman yetiştirilmesi de önemli. Bunu teşvik etmeli. Yoksa esnaf ve zanaatkarların büyük firmalarla rekabet edip ayakta kalma şansları da yok.
ESNAF VE TEŞVİKLERLE DESTEKLENMELİDİR: Yaptığımız değerlendirmeler sahada yaptığımız çalışmaların sonuçlarını içeriyor. Baba mesleğini devam ettirmek sanayide yüzde 11’e, ticari kesimde yüzde 36’dan 13’lere kadar geriledi. Bazı meslekler unutulmaya yüz tutmuş meslekler. Artık kültürümüzün de erozyona uğradığı önemle eşdeğer. Yapılması gereken şey artık işi aşı olan, iş yeri olan insanların ayakta kalabilmesi için önlerindeki engeller kaldırılmalı ve teşviklerle desteklenmelidir.
