Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2022-2024 Dönemi Yatırım Programı genelgesi yayınladı. Genelgeyle birlikte Hazırlama Rehberi de duyuruldu. Genelgeye göre, acil ve çok zorunlu haller dışında yatırım programına çok yıllı yeni proje alınmayacak. Getirilen bu sınırlamaya yatırım programı uygulama sürecinde de devam edilecek. Genelge ve rehberde belediyeler için de sınırlamalar bulunuyor. Orta Vadeli Program çerçevesinde, 2022-2024 Dönemi Yatırım Programı Hazırlama Rehberi ve buna İlişkin Cumhurbaşkanı Genelgesi Resmi Gazete’nin bugünkü mükerrer sayısında yayınlandı. Rehberin amacı, 2022-2024 dönemi Yatırım Programı hazırlıklarına esas olmak üzere, kamu yatırım önceliklerini ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 16’ncı maddesine uygun şekilde; kamu idarelerince uyulması gereken genel ilkeleri ortaya koymak olarak açıklandı. Genel Bütçe Kapsamındaki İdareleri, Özel Bütçeli İdareleri, Düzenleyici ve Denetleyici Kurumları, Sosyal Güvenlik Kurumlarını, Kamu İktisadi Teşebbüslerini ve kamu payı yüzde 50’den fazla olan özelleştirme kapsamındaki kuruluşları, döner sermayeli kuruluşları, İller Bankası’nı, dış finansman ile proje yürütecek mahalli idareleri ve diğer kamu kuruluşlarını kapsayan rehbere göre, kamu yatırım teklif ve kararları, ihtiyaç, sorun ve bunlara ilişkin çözümleri analiz eden sektörel ve bölge plan ve stratejileri, eylem planları ve nitelikli yapılabilirlik etütlerine dayandırılacak. ÇOK YILLI YENİ PROJE ALINMAYACAK Acil ve çok zorunlu haller dışında yatırım programına çok yıllı yeni proje alınmayacak. Getirilen bu sınırlamaya yatırım programı uygulama sürecinde de devam edilecek. Yıllık proje tekliflerinin yatırım programına alınmasında azami ölçüde seçici olunacak, mevcut varlıkların ömrünü uzatan bakım-onarım ve yenileme gibi yatırımlara ağırlık verilecek. 1 ABD DOLARI = 9,2678 TL OLARAK KULLANILACAK 2022-2024 dönemi yatırım teklifleri 2022 yılı fiyatlarıyla hazırlanacak. 2022 yılı kur değerleri, gösterge niteliğinde olmak üzere, Orta Vadeli Program’daki döviz tahmini olan yıllık ortalama 1 ABD Doları = 9,2678 TL olarak kullanılacak. YATIRIM TANIMINA UYMAYAN HARCAMALAR TEKLİFLERE YER ALMAYACAK Kuruluşların ödenek tekliflerini tavana uygun olacak şekilde dağıtırken mevcut projelerin tamamlanma süresini uzatmaması ve yeni teklif edilecek projelerde ihaleye çıkabilmek için gerekli ödeneği ayırması esas olacak. Kuruluşlar; projelerinin yürütülmesi sırasında ortaya çıkan haberleşme, akaryakıt, malzeme alımları vb. harcamaların projeyi ilgilendiren kısmı için ödenek talebinde bulunabilecek ancak yatırım dönemine ait olmayan diğer hizmetlerini ifa ederken ihtiyaç duyacakları bu nitelikteki cari harcamalar ile projelerin kredi anapara geri ödemeleri ve işletme dönemi faiz ödemeleri gibi yatırım tanımına uymayan harcamalara yatırım tekliflerinde yer vermeyecek. Yatırım tekliflerine, mal veya hizmetlerin alımları-yapımları sırasında ve bunlarla birlikte rutin olarak yapılan vergi, resim, harç gibi mütemmim ödemeler de dahil edilecek. Ancak, projenin uygulanması sırasında oluşabileceği tahmin edilen fiyat farkı, kur farkı ve iş artışı, teklifte proje tutarına dahil edilmeyecek. STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI YATIRIM SÜRESİNİ KISALTMAK İÇİN TEDBİR ALABİLECEK Kamu kuruluşları, yatırım stokunun ortalama tamamlanma süresini azaltacak tedbirleri alacak. Strateji ve Bütçe Başkanlığı gerekli gördüğü taktirde yatırım programında yer alan projelerin ortalama tamamlanma süresini azaltma yönünde ihtiyaç duyulabilecek ilave tedbirleri resen alabilecek. 2022 yılı yatırım teklifleri kapsamında hazırlanan yeni projeler idarenin stratejik planı ile KaYa Bilgi Sistemindeki Gerekçe menüsü altında yer alan ilgili kısımda ilişkilendirilecek. Büyük altyapı projeleri yürüten kurumlar, planlama ve uygulama aşamalarında; elektrik iletim hatları, enerji tesisleri, su-kanalizasyon isale hattı, sulama kanalı, boru hattı (petrol, doğalgaz, jeotermal), karayolu (devlet ve il yolları, otoyollar), demiryolu, telekomünikasyon iletişim hatları, havaalanı, madencilik ve jeotermal yatırımları, liman, baraj ve benzeri muhtemel fiziki çakışma alanlarını dikkate alarak gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak. BELEDİYELER DIŞ FİNANSMAN İÇİN BAŞKANLIKTAN ‘OLUR’ ALACAK Kamu projelerinin finansman kaynağına ilişkin karar iç ve dış alternatif finansman kaynakları arasında yapılacak karşılaştırmalı değerlendirmeye dayandırılacak. Kamu yatırım programıyla ilişkilendirilmesi gereken bütün projelere (çeşitli yurt içi veya yurt dışı hibe kaynakları dahil) dış finansman kaynaklarının kullandırılmasında “4749 Sayılı Kanun Kapsamında Dış Finansman Sağlanmasına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik”te yer alan hususlara uyulacaktır. Bulunacak kredinin finansman maliyeti dikkate alınarak proje öncelikleri açısından SBB görüşüne, dış finansman imkânının genel büyüklüğü konusunda ise Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşüne başvurulacaktır. Kaynağı ne olursa olsun SBB tarafından olumlu görüş verilmeyen ve yatırım programıyla ilişkisi kurulmayan hiçbir yatırım projesi için dış finansman arayışına başlanmayacak ve uluslararası taahhüde girilmeyecek. Döner sermayeden yapılacak olan yatırımlar döner sermaye mevzuatına aykırı düşmeyecek şekilde teklif edilecek. 2022-2024 dönemi yatırım ödenek teklifinin fonlardan veya diğer ek kaynaklardan karşılanması öngörülen kısmı KaYa Bilgi Sisteminde ilgili alanlara girilecektir. Mahalli idarelerin (il özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik ve idareler) dış kredili projelerinin belirlenmesinde borç stoku limitleri içinde kalınması esas olacak. Dış kredi kullanımından doğacak yükümlülükler ilgili mahalli idarelerce yerine getirilecek. KAMU ÖZEL İŞ BİRLİĞİ PROJELERİNDE ÖN YAPILABİLİRLİK ETÜDÜ HAZIRLANACAK Kamu yatırımlarının, finansman modeli ne olursa olsun, stratejik dokümanlarda belirlenen hedeflerle uyumlu olması ve sadece ekonomik olarak yapılabilir projelerin teklif edilmesi esas olacak. KÖİ modeli, harcama etkinliğinin kamu kaynaklarının kullanımından daha yüksek olduğu durumlarda kullanılacak. KÖİ yöntemiyle yapılmasını teminen Cumhurbaşkanlığı yetkisi için teklif edilen projelerin; teknik, finansal, ekonomik, sosyal ve hukuki açılardan yapılabilirliğini, öngörülen katkı payı, doğrudan ödeme ve garantiler de dahil olmak üzere risk analizleri ve harcama getirisi analizini içeren ön yapılabilirlik etüdünün hazırlanması zorunlu olacak. İlgili mevzuatın gerektirmesi durumunda ÇED Olumlu Belgesi veya ÇED gerekli değildir kararı alındıktan sonra projeler teklif edilecek. KÖİ modeli ile uygulananlar dahil olmak üzere kamu yatırımlarında yerli malı kullanılmasına öncelik verilecek. Kamu yatırım projelerinde, kadınların güçlenmelerine, fiziksel çevre koşullarının engellilere uygun hale getirilmesine, iş sağlığı ve güvenliği konusuna dikkat edilecek. Kamu yatırımlarında, büyümeye, özel kesim yatırımlarını desteklemeye, bölgelerin gelişme potansiyelini harekete geçirmeye, üretim, istihdam ve ülke refahını artırmaya azami katkı sağlayacak projelere, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek ekonomik ve sosyal altyapı projelerine, Altyapı konusunda; özel kesimde üretim maliyetlerinin azaltılmasını, yeni üretim kapasitelerinin oluşturulmasını, böylece üretimin yenilikçi ve rekabetçi gelişmesini destekleyecek projelere, büyümeyi sürdürülebilir kılacak nitelikli projelere öncelik verilecek.