MANSUR ÇELİK Kadın cinayetleri ve orman yangınları özelinde yeniden tartışılmaya başlanan idam cezası için bugün tarihi bir önem taşıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sunduğu ve TBMM’nin kabul ettiği Avrupa Konseyi için ön şart kabul edilen idam cezasının kaldırılmasına ilişkin 4913 sayılı Yasa 19 yıl önce bugün yürürlüğe girmişti. MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin geçen haftaki açıklamasının ardından Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan da bugün idam cezasının tartışılabileceğini söyledi. Erdoğan, Pınar Gültekin cinayetinde katile verilen haksız tahrik indirimi üzerinden yöneltilen idam sorusunda "İdam konusu ülkemizin yeniden gündemine gelebilir ve bu tartışmaya açılabilir Tabii bu bir anayasa değişikliği gerektiren de bir konu. Daha önce de söylemiştim, burada Adalet Bakanlığımızın yaptığı çalışmada parlamento böyle bir karar alması halinde ben böyle bir kararı onaylarım" yanıtını verdi. İDAM CEZASI 2002’DE KALDIRILDI TBMM’de 3 Ağustos 2002’de kabul edilen ve 9 Ağustos 2002’de Resmi Gazete’de yayınlanan 4771 Sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile çeşitli kanunlarda yer alan idam cezaları müebbet ağır hapis cezasına dönüştürüldü. Böylece bu düzenleme ile idam cezası barış zamanında mevzuattan çıkarılmış oldu. BAŞBAKAN ERDOĞAN İMZASI İLE SUNULDU Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlık görevindeyken sunduğu “11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koruma Avrupa Sözleşmesine Ölüm Cezasının Kaldırılmasına Dair Ek 6 Nolu Protokolun Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun Tasarısı” 4913 sayılı Yasa olarak 1 Temmuz 2003 tarihinde yürürlüğe girmişti. 19 YIL ÖNCE BUGÜN YÜRÜRLÜĞE GİRDİ Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu açıklaması 19 yıl önce bugün yürürlüğe giren 4913 sayılı Yasayı yeniden gündeme getirdi. BAŞBAKAN ERDOĞAN: İDAMIN KALDIRILMASI AVRUPA KONSEYİ ÜYELİĞİ İÇİN ÖN ŞART Dönemin Başbakanı Erdoğan imzası ile TBMM’ye sunulan kanun tasarısının gerekçesinde idam cezasının kaldırılmasına ilişkin Ek Protokolün önemi şu şekilde açıklanmıştı: “Avrupa Konseyi (AK) bünyesinde hazırlanarak 1983 yılında imzaya açılan İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koruma Avrupa Sözleşmesine Ölüm Cezasının Kaldırılmasına Dair Ek 6 Numaralı Protokol, idam cezasının barış zamanında kaldırılmasını düzenlemektedir. Kurucu üyeleri arasında bulunduğumuz Avrupa Konseyinin tüm üyeleri sözkonusu Protokolu imzalamıştır. 6 ncı Protokolun getirdiği düzenlemelerin kabulü, günümüzde artık AK üyeliği için bir ön şart ve üyelikten kaynaklanan bir yükümlülük olarak değerlendirilmektedir. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 3 Ağustos 2002 günü kabul edilen ve Resmî Gazetenin 9 Ağustos 2002 günlü nüshasında yayımlanarak yürürlüğe giren 4771 Sayılı Kanunun 1 inci maddesi, çeşitli kanunlarımızda yer alan idam cezalarını müebbet ağır hapis cezasına dönüştürmüş, bu düzenleme ile idam cezası barış zamanında mevzuatımızdan çıkarılmıştır. Bu şekilde, 6 ncı Protokolu imzalayarak onaylamamızın önünde mevzuat uyumsuzluğundan kaynaklanan yasal bir engel kalmamıştır. Yasa koyucu esasen, 4771 Sayılı Kanunun ilgili maddesini, 6 ncı Protokolun lafzına uygun şekilde kaleme almıştır. Bu itibarla, idam cezasının barış zamanında kaldırılması yönünde TBMM tarafından ortaya konan iradenin gereğinin uluslararası platformda da yerine getirilmesi amacıyla, 6 ncı Protokolu imzalayarak onaylamamızın gerekli olduğu değerlendirilmiş, nitekim, Protokol, 15 Ocak 2003 günü Hükümetimiz adına Avrupa Konseyi Nezdindeki Daimî Temsilcimiz tarafından imzalanmıştır. Protokolun onaylanması ile insan hakları alanında yürütülmekte olan kapsamlı reform çalışmalarında önemli bir aşama geride bırakılmış olacaktı.” SADECE ŞÜKRÜ ELEKDAĞ KONUŞTU TBMM Genel Kurulu’nda 26 Haziran 2003 tarihinde yapılan görüşmelerde sadece CHP İstanbul Milletvekili Şükrü Elekdağ söz alarak konuştu. Elekdağ şunları söylemişti: “Değerli milletvekilleri, söz konusu Ek 6 Nolu Protokolün getirdiği hukukî düzenleme, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 3 Ağustos 2002 günü kabul edilen ve Resmî Gazetenin 9 Ağustos 2002 günlü nüshasında yayımlanarak yürürlüğe giren 4771 sayılı Kanunla, esasen, mevzuatımızın bir parçası haline getirilmiştir. Bu şekilde, artık, mevzuatımızda, 6 ncı Protokolün Meclisimiz tarafından onaylanmasını engelleyen bir uyumsuzluk, bir engel kalmamıştır. Böyle olunca, bu konuda Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından ortaya konulan iradenin gereğinin, uluslararası platformda da yerine getirilmesinin doğal bir nitelik kazandığını takdir edersiniz. Bu nedenle, CHP Grubunun, Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan Ek 6 Nolu Protokolün Onaylanmasına İlişkin Kanun Tasarısına olumlu oy vereceğini belirtir, bu vesileyle hepinize saygılarımı sunarım.” 198 KABUL 1 ÇEKİMSER OY Genel Kurul tutanaklarına göre AK ile ilgili ek Protokolün kabulüne dair tasarısının oylamasına 198 milletvekili katıldı ve 197 kişi kabul, 1 milletvekili ise çekimser oy kullandı. Tutanaklara göre 22. Dönem İzmir Milletvekili Ali Rıza Bodur, oylamada “çekimser” oy kullandı.