UĞUR İSTANBULLU
Artan yem, saman ve ot fiyatları besicileri düşündürürken, yem ve saman tedarikçileri ise para kazanamamaktan yakınıyor. Yem satan ve aynı zamanda besicilik yapan Artvinli Fuat Salan, "Yük çok ama kazancımız hiç yok. Geçen yıl besi yapan arkadaşların bu sene hiçbiri ahıra bir tane hayvan bağlamadı. Hepsi çekildi, hazır parayı kenara atıyor. Belki de faizden daha çok kazanıyor belki de kur korumadan daha fazla para kazandığı için hayvancılık yapana kadar orada parayı değerlendiriyor” dedi.
Artvin’in Ardanuç ilçesinde hayvancılık yapan üreticiler, artın fiyatlardan yakındı. Besicilik ve yemçilik yapan Fuat Salan, yaşadıkları sıkıntıları şöyle anlattı:
"KİMSE ARTIK HAYVANCILIK YAPMAK İSTEMİYOR"
"Ardanuç’ta esnaflık yapıyorum. Yem ve un ticareti yapıyorum aynı zamanda da hayvancılık yapıyorum, kendime ait hayvanlarım var ve besicilik yapıyorum. Üretici tarafında bakarsak eğer 110-120 liraya mal ettiğimiz bir kilo karkas eti 95-100-102 bandında, 102 lirayı geçmiyor. Yani her halükârda üretici en az 15 lira karkas ette zararı var. Kimse hayvancılık yapmak istemiyor, geçen yıla göre yem satışlarımız bayağı düştü çünkü vatandaş alıp yedirip kestirmek istemiyor hayvanını. Daha çok elinden çıkarmanın peşinde herkes. İneğini satıyor, ne varsa elinde satmaya çalışıyor. 10-11'inci aylarda 160-170 bandında aldığım yemi ben kendi hayvanlarıma, bu yıl 340-350 bandında kendim aldım. Vadelide değil peşin fiyatı yemin 2,5 katına çıkmış nerdeyse. Ot olarak 3 katına çıkmış, saman 900 liralık şimdi ise 2 bin 700 lira şimdi. Et maliyeti geçen yıl 60 liraya kestiriyordum şimdi 95 lira. Yani girdilerin maliyeti hesaplarsan bir de kestirdiğin maliyeti, ikisi arasında yine bir fark var. Yine 20-30 lira zarar var ki kalem olarak hesaplarsak. Yani her türlü zarar çiftçinin işi.
"GEÇEN YIL BESİCİLİK YAPANLAR BU YIL AHIRLARINA HAYVAN BAĞLAMADILAR"
Buzağı iken büyütüyoruz, yaylaya gidiyor ve merada yayılıyor doğal olarak masrafları da var ve kayıplarımız var. Sonbahar olunca içeri alıyoruz ve bu kez de besi maliyetleri başlıyor içerde. İlacıdır, ottur, yemidir, silajıdır, samanıdır ve hepsi ekstra maliyet. Yük çok ama kazancımız hiç yok. Onun için buradaki bütün vatandaşların hepsi geçen yıl besi yapan arkadaşların kendi bildiğim bu sene hiçbir tanesi ahıra bir tane hayvan bağlamadı. Hepsi çekildi hazır parayı kenara atıyor. Belki de faizden daha çok kazanıyor belki de kur korumadan daha fazla para kazandığı için hayvancılık yapana kadar orada parayı değerlendiriyor. Burada zarar etme riski de yok ama maalesef biz zarar ediyoruz.
"BİR HAYVANIN BESİ MALİYETİ 2 BİN LİRAYI BULUYOR"
Otumuzu 8. ayın sonu 9. ayda aldık, maddiyatımız yettiğince çünkü biz 150 ton kadar ot, saman bunları alıyoruz. O zaman 2700-3.000 liraya alıyorduk. Hani bitince de otu koyacak yerimiz yok şimdi yeniden almaya başladık. Şu anda otun maliyeti 4 bin lirayı buldu. Yani bu işin içinden çıkılmaz hale geldi. Ana ham maddelerden birisi olan ot ve saman. Samanı bin 600 liraya alırken, şimdi ise 3 bin lira. 50 başlık besi çiftliği, şu anda 10. ayın biri itibarıyla hayvanlarımızı besiye aldık. Aylık maliyeti bir hayvanın 2 bin lirayı buluyor ama hastalık ve ilaçlar hariç. Hayvanlarımızın ot ve yem masrafları ki, 8 ay ahırda besliyoruz. 8 ay boyunca 16-20 bin lirayı buluyor. Biz bunu 20 bin liraya almışız ki toplam 40 bin liraya mal oluyor ki ve biz hayvanlarımızı kaç paraya satabiliriz ya da satabilir miyiz o da meçhul."
"15 TON SAMANDAN 5 TONU MAZOTA GİDİYOR"
Saman tedarikçisi Cengiz Yılmaz, şu ifadeleri kullandı:
"Samancıyım, Şanlıurfa Siverek’te oturuyorum. Samanı alıp Ardanuç’ta satıyoruz. Genellikle Diyarbakır çevresinden samanı alıyoruz. Samanı 1850-1900 liraya alıyoruz, burada ise 2.850 lira gibi fiyatlarda satıyoruz. Samanı aldığımız kişiler ise 'bizi kurtarmıyor' diyor. Maliyetler yüksek, mazot pahalı olduğundan da yüksek maliyetlere mal oluyor diyorlar. Ardanuçlu besiciler ise bize pahalıya geliyor diyor. Bizim sattığımız samansa düz buğday samanıdır ve 2.800-2850 lira besiciye pahalıya geliyor. Bizde Ardanuç’ta parça parça satıyoruz ve kimisi diyor bir torba fazla at diyor ve doğal olarak bizde fire veriyoruz. Bazen yağmur olur, çamur olur yani rezilliği çoktur bu yolun. Çok ağır bir yolu var. Siverek’ten buraya kadar git gel turumu tamamladığımda aşağı yukarı 9-10 bin liralık mazot yakıyorum. Bu da doğal olarak samanın üstüne 700-800 lira maliyet yansıyor. Ardanuç’tan yük bulsam daha güzel olur bizi kurtarır ama yük bulmaz isek değerli bir şey kalmıyor. Bizde sadece mazot değil, lastik, yağ desen, antifriz desek, yıllık pirimler dersen, muhasebe dersen bize de bir şey kalmıyor. 15 tondan 5 tonu mazota gidiyor. BAĞ-KUR'u ödeyemiyorum yüksek olduğu için ödeyemiyorum doğal olarak sağlıktan yararlanamıyorum. Doktora gidince ilaçlarımı parayla alıyorum. Şu anda BAĞ-KUR'a borçluyum. Dünden bu yana Ardanuç’tayım parça parça gidiyor ve aracın yüzde ellisini satmış durumdayım ve arabanın yarısı hala duruyor ve inşallah satarız."
"OTU KENDİM TEDARİK EDİYORUM AMA SAMANI HAZIR ALMAK ZORUNDAYIM"
Besici Ali Gürbüz Kara ise şunları söyledi:
"Ardanuç’a 40 kilometre mesafede bulunan Yaylacık köyünde hayvancılık yapmaktayım ve geçimimi buradan sağlıyorum. Köyden, Ardanuç’a inmemin tek nedeni hayvanlarıma yem ve saman alabilmek ama yem ve samanı alabilmenin yolu da nakit paradan geçiyor. Nakit konusunda da sıkıntılarımız çok büyük. Küçükbaş hayvanlarıma ot ihtiyacını her ne kadar kendim karşılasam da yemle birlikte saman vermek zorundayım mecburen. Samanın maliyeti yüksek olduğu için biz yapamıyoruz. Özellikle mazot bilindiği gibi çok pahalı olması nedeniyle bize pahalıya mal oluyor. Dolayısıyla biz kendimiz üretmektense hazır samanı almak daha uyguna geliyor. Şu anda saman ve yem fiyatları müthiş derecede artmış durumda üretici olarak biz bu işin içinden nasıl çıkacağız bilmiyorum ama çıkmakta zorundayız.
"EŞ DOSTTAN BORÇ PARA ALIP SAMAN ALACAĞIM"
Saman ve yem ihtiyacını çeşitli yerlere başvurdum ama benim acilen çözmem gerekiyor. Böyle bir şans da olamadığından eşten, dosttan borç para bularak bugün mutlaka çözmem gerekiyor çünkü köyüme kar yağması halinde ulaştırma şansım her zaman yok. Zaten sürekli borçla harçla döndürüyoruz bu hayvancılığı. Bunu nereye kadar götüreceğiz borçla, harçla bunu da bilmiyorum. Umarım yakın zamanda bu ülkede yetkili kurumlar ve yetkililer bu konuya el atarlar da bizim bu çiftçilerin sorunlarına köklü bir çözüm getirirler. Beklentimiz bu yönde."